Iqtisodiy bilim asoslari

Iqtisodiyot tarixidan

Biz qadimda mamlakatimiz hududidan o‘tgan Buyuk ipak yo‘li haqida ancha

ma’lumotga egamiz. Bu yo‘l milloddan avvalgi II asrga kelib shakllangan. Lekin

bundan ancha oldin O‘rta Osiyoni Xitoy, Hindiston va boshqa mamlakatlar

bilan tutashtirib turgan yo‘llar mavjud bo‘lganligini bilasizmi?

Oltin yo‘li, Ipak yo‘li, Nefrit yo‘li va Lojuvard yo‘li ramziy nomlari bilan

mashhur yo‘llar shular jumlasidandir. Bu yo‘llar orqali olib o‘tilgan mollar (oltin,

ipak, kumush, nefrit, lojuvard) ularga ramziy nomlar berilishiga sabab bo‘lgan.

2013- yilda respublikamiz tashqi savdosi hajmi 28886 mln AQSH dollarini

tashkil qilib, bu 2012- yilga nisbatan 9,8%ga ortiq demakdir. Mamlakatimizning

2013- yilgi eksport hajmi 15087,2 mln AQSH dollari, import hajmi esa 13798,8

mln AQSH dollaridan iborat bo‘ladi. Tashqi savdo saldosi 1288,4 mln AQSH

dollarini tashkil qildi. Davlatimiz, asosan, paxta tolasi, mineral o‘g‘it va kimyo

mahsulotlari, energiya resurslari, oziq-ovqat mahsulotlari, qora va rangli metallar,

mashina va dastgohlar, turli xil xizmatlar va tovarlarni eksport qiladi. Shuningdek,

chet mamlakatlardan mashina va dastgohlar, oziq-ovqat mahsulotlari, energiya

resurslari, mineral o‘g‘it va kimyoviy mahsulotlar, qora va rangli metallar, turli

xil  xizmatlar  va  tovarlarni  sotib  oladi.  O‘zbekiston  tashqi  savdosi  hajmining

katta qismi Buyuk Britaniya, Germaniya, Rossiya, Janubiy Koreya, Shveysariya,

Turkiya,  Ukraina,  Qozog‘iston  kabi  davlatlar  hissasiga  to‘g‘ri  keladi.  So‘nggi

yillarda O‘zbekistonning tashqi savdosi tarkibi keskin o‘zgarib bormoqda. Eksport

tarkibida xomashyo va yarim tayyor mahsulotlar o‘rnini qayta ishlangan va tayyor

sanoat mahsulotlari egallamoqda. Bular jumlasiga avtomobillar, dastgohlar, asbob

---