Iqtisodiy bilim asoslari

FAOLLASHTIRUVCHI SAVOL VA TOPSHIRIQLAR
Pulingizni 
hamyoningizda 
saqlang!
    “Ipoteka  bank”    aksiyalarini  sotib 
olsangiz,  yiliga  20  %  qo‘shimcha 
daromad  — dividend olasiz.
http:eduportal.uz

---

73
Ma’lumki,  odamlar,  odatda,  daromadlarini  birdaniga  sarflashga  harakat 
qilishmaydi,  balki  uning  bir  qismini  omonat  ko‘rinishida  saqlab  qo‘yishadi, 
ya’ni  jamg‘arishadi. Jamg‘arma  kelajakdagi  ehtiyojlarni  qondirish  maqsadida 
jamg‘ariladigan pul mablag‘idir.
Boylik  biror-bir  moddiy  tovar  —  ko‘chmas  mulk  (uy-joy  va  binolar), 
qimmatbaho  metall  va  toshlar,  ulardan  yasalgan  taqinchoqlar,  zeb-ziynat 
buyumlari  yoki  bevosita  pul  mablag‘lari  ko‘rinishida  jamg‘arilishi  mumkin. 
Hozirgi zamonda pulni ko‘rpa orasida yoki sandiqda saqlash to‘g‘ri qaror emas, 
chunki  u  pul  egasiga  hech  qanday  foyda  keltirmaydi.  Pulni  to‘g‘ri  jamg‘arish 
ham kishidan ma’lum darajadagi bilimni talab qiladi. 
Pul mablag‘larini saqlashga ixtisoslashgan ko‘plab muassasalar mavjud. Bunday 
korxonalar qatoriga omonat banklari, fond birjalari, pensiya jam g‘armalari, sug‘urta 
kompaniyalari, nasiyaga turli xil tovarlar sotuvchi va nasiyaga uy-joy qurib sotish 
bilan shug‘ullanuvchi jamiyatlarni kiritish mumkin.
Jamg‘arilgan pullarni tasarruf qilishning eng maqbul yo‘li – bu investitsiya, 
ya’ni yangi korxonalarni yaratish yoki mavjudlarini modernizatsiya qilish uchun 
ishlatishdir.  Fond  birjasidan  biror  korxona  aksiyasini  sotib  olib,  korxonaning 
yillik foydasidan dividend ko‘rinishidagi daromad olishingiz mumkin. Investitsion 
faoliyatning o‘ziga xos tomoni shundaki, unda muvaffaqiyatli faoliyatgina daromad 
olish imkonini beradi. Aks holda nafaqat foydani, balki o‘z mablag‘ingizni ham 
yo‘qotishingiz hech gap emas.
Omonat deb bankka mablag‘ni jamg‘arish va ko‘paytirish maqsadida, ma’lum 
ustama haq — foiz evaziga pul qo‘yishga aytiladi. Mana shu ustama haq – omonat 
foydasini quyidagi formula orqali hisoblab chiqarish mumkin: