Iqtisodiy bilim asoslari

28
6- MAVZU
IQTISODIY TIZIMLAR
   Mamlakatda “natural xo‘jalik” deb ataluvchi iqtisodiy tizim 
hukm suradi. Bunda:
—  mamlakat  aholisi  uchun  zarur  bo‘lgan  barcha  mahsulotlar 
mamlakat hududida ishlab chiqariladi.
—  iste’mol  uchun  zarur  mahsulotni  har  bir  oila  o‘zi  ishlab 
chiqargan mahsulotga  ayirboshlaydi. Chunki bu mamlakatda 
pul yo‘q.
—  mamlakatda ishsizlik yo‘q.
—  odamlar  kam turdagi ne’matlar bilan qanoatlanadilar. 
   Mamlakatda  barcha  iqtisodiy  munosabatlar  qat’iy  rejalar 
asosida amalga oshiriladi. Bunda:
—  ishlab  chiqarish  hajmi,  tovarlar  va  xizmatlar  narxlari,  ish 
haqi o‘lchami davlat tomonidan qat’iy belgilanadi.
—  mahsulotlar davlat tomonidan taqsimlanadi.
—  asosiy mulk davlatga tegishli.
—  iqtisodiyot davlat tomonidan buyruqlar asosida boshqariladi.
   Mamlakatda iqtisodiyot tadbirkorlik asosiga qurilgan. Bunda:
—  xususiy mulk keng tarqalgan.
—  tadbirkorlikka keng yo‘l berilgan.
—  qanday  mahsulotni,  qanday  hajmda  ishlab  chiqarishni 
tadbirkorning o‘zi hal qiladi.
—  mahsulot narxi bozorda belgilanadi.
—  iqtisodiyot bozor omillari orqali boshqariladi.
—  davlat iqtisodiyotga minimal darajada ta’sir o‘tkazadi. 
1. Mamlakatlardagi iqtisodiy tizimlarni o‘zaro taqqoslang. 
2. Qaysi mamlakatda iqtisodiy faollik yuqoriroq? Nima sababdan?
3.  Qaysi  mamalakatdagi  iqtisodiy  tizimni  hozirgi  paytda  uchratishning 
iloji yo‘q? Nima sababdan?
4. Qaysi mamlakatda mahsulotlar sifatliroq bo‘ladi? Bunga sabab nima?
5. Qaysi mamlakatda odamlar uchun yashash yaxshiroq?
6. Siz har qaysi mamlakatning iqtisodiy tizimiga qanday o‘zgartirishlar 
kiritgan bo‘lar edingiz? Fikringizni asoslang.