Iqtisodiy bilim asoslari

142
          Bilasizmi?
O‘zbekiston Respublikasining 24- dekabr 2018- yil “Soliq va budjet 
siyosatining  2019-  yilga  mo‘ljallangan  asosiy  yo‘nalishlari  qabul 
qilinganligi  munosabati  bilan  O‘zbekiston  Respublikasining  ayrim 
qonun hujjatlariga o‘zgartirish va qo‘shimchalar kiritish to‘g‘risida”gi 
qonun asosida mavjud "Soliq kodeksi"ning o‘nlab moddasiga o‘zgartirish 
va  qo‘shimchalar  kiritildi,  bir  nechta  modda  esa  umuman  chiqarib 
yuborildi.
2019-  yil  1-  yanvardan  boshlab  korxonaning  mol-mulki  qiymati  ko‘p 
yoki kam bo‘lishidan qat’i nazar undiriladigan mol-mulk solig‘i stavkasi 
2% ni tashkil qiladi.
Progressiv  soliq  stavkasida  daromad  obyekti  ko‘payishi  bilan  soliq 
stavkasi  ham  oshib  boradi.  Bu  soliq  stavkasi  2019-  yilgacha  mam-
lakatimizda  faqat  jismoniy  shaxslar  daromadidan  undiriladigan  soliqda 
qo‘llanilar  edi.  2019-  yil  1-  yanvardan  boshlab  bu  soliq  stavkasi  ham 
o‘zgarmas 12% stavkasiga almashtirildi. 
Regressiv soliq stavkasida esa daromad oshib borishi bilan soliq stavkasi 
kamayib boradi.
Soliq  to‘lovchi  deganda  nafaqat  odamlar  –  fuqarolar,  balki  kor-
xonalarni ham tushunish mumkin. Chunki ularning har biridan alohida 
undiriladi. Fuqarolar va korxonalar to‘laydigan soliqlar bir-biridan farq 
qiladi.
Quyida ular to‘laydigan soliqlar turlarini keltiramiz.
Davlat  fuqarolardan,  ya’ni  jismoniy  shaxslardan  daromad  solig‘i, 
mol-mulk solig‘i va yer solig‘ini undiradi. 
Korxonalardan, ya’ni yuridik shaxslardan olinadigan soliq turlariga: 
korxona foydasi (daromadi)dan to‘lanadigan soliq, aksiz solig‘i, korxona 
mol-mulkidan to‘lanadigan soliq, yer solig‘i, qo‘shilgan qiymat solig‘i, 
tabiiy resurslardan foydalanganlik uchun to‘lanadigan soliq va boshqalar 
kiradi.  Respublikamiz  qonunlariga  muvofiq  tashkil  etilgan  korxonalar, 
firmalar,  ishlab  chiqarish  va  xizmat  ko‘rsatish  muassasalari  yuridik 
shaxslar hisoblanadi.