Iqtisodiy bilim asoslari 8

NARXLARNING TAQSIMLASH VAZIFASI
Boshqa shart-sharoitlar o‘zgarmay, biror tovarning narxi oshsa, odamlar uni kamroq 
xarid qilishga harakat qiladilar va aksincha, narx qanchalik past bo‘lsa, odamlarda shu 
tovarni xarid qilish istagi ortadi. Narxlar vositasida bozorda tanqis resurslar, ular uchun 
pul to‘lash istagi va qobiliyati eng yuqori bo‘lgan iste’molchilar orasida taqsimlanadi. 
Shahar markazidagi bino egasi uni ofis binosi uchun ijaraga berganda, garaj yoki ombor 
uchun bergandagiga nisbatan ko‘proq ijara haqi olish imkoniyati bo‘lsa, demak, undan ofis 
binosi uchun foydalaniladi. Agar 50 000 kishi 5 000 kishilik zalda o‘tkazilishi ko‘zlangan 
konsertni tomosha qilishni istasa, chiptaning narxi faqat 5 000 kishi to‘lay olgunga qadar 
oshishi mumkin, qolgan 45 000 kishi chipta narxi qimmat bo‘lgani uchun konsert tomosha 
qila olmaydi.
BILIMINGIZNI SINAB KO‘RING!
Buni yodda tuting!
• 
Narx tovar qiymatining puldagi ifodasidir.
• 
Bozor iqtisodiyoti sharoitida narx axborot berish, rag‘batlantirish va taqsimlash 
vazifalarini bajaradi hamda iqtisodiyotning uchta asosiy savoliga javob beradi.
• 
Bozor tizimida narx iste’molchi va ishlab chiqaruvchilarga tovarni ishlab chiqarish 
hamda taqsimlash bo‘yicha qimmatli ma’lumot beradi.
Bozor qatnashchilarini, odatda, uch guruhga ajratishadi:
a) davlat (davlat tashkilotlari va korxonalari); b) ishlab chiqaruvchilar (xususiy korxona 
va firmalar); d) oila-uy xo‘jaliklari (iste’molchilar).
Yuqoridagi rasmda tasvirlanganidek, bozorning har bir qatnashchisi bozordan nimanidir 
sotib oladi va nimanidir sotadi. Bu rasmdan foydalanib, quyidagi savollarga javob bering:
1. Bozorning har bir qatnashchisi qaysi bozordan nimalar sotib oladi va nimalarni sotadi?
2. Bozorning har bir qatnashchisi tovar hamda xizmatlarni nimaning evaziga bozordan sotib 
oladi va o‘z tovar hamda xizmatlarini bozorda nimaning evaziga sotadi?