Iqtisodiy bilim asoslari 8

FAOLLASHTIRUVCHI SAVOL VA TOPSHIRIQLAR
BOZORLAR VA NARXLAR
9-MAVZU
?
?
?
?
?
?
asosiy savoliga javob beriladi.
Nima ishlab chiqarish kerak? 
Eng ko‘p foyda keltiradigan tovar va xizmatlarni ishlab chiqarish kerak. 
Qanday qilib ishlab chiqarish kerak?
Iloji boricha kamroq xarajat qilib ishlab chiqarish kerak.
Kim uchun ishlab chiqarish kerak? 
Ushbu tovarga ehtiyoji bor va belgilangan narxda pul to‘lashga qodir iste‘molchi uchun 
Qadriyatlar!
Hech e’tibor berganmisiz, har gal qandaydir narsa sotib olsak, beixtiyor uning 
narxini surishtirishga tushamiz. Buyumning narxi haqidagi bu ma’lumot biz uchun 
nimaga kerak bo‘ladi?
Topshiriq
Yaqin atrofingizdagi do‘konlardan biror tovarning narxini surishtiring va ularni o‘zaro 
taqqoslang. Nima sababdan narxlarda farq bo‘layotganini izohlashga urinib ko‘ring.
Narx
 
— bir birlik tovar qiymatining puldagi ifodasi.

---

41
40
41
1. Tovarning narxi deb nimaga aytiladi? 
2. Bozorda biror narsa sotib olayotganingizdagi xatti-harakatlaringizni aytib bering. Nima 
sababdan birinchi duch kelgan sotuvchidan xarid qilmaysiz?
3. Bozor iqtisodiyoti sharoitida narx qanday vazifalarni bajaradi?
4. Bozorda tovar narxi: a) sotuvchilarga; b) xaridorlarga qanday ma’lumot beradi?
5. Narxning axborot berish, rag‘batlantirish va taqsimlash vazifalarini aniq misollar 
yordamida tushuntiring.
6. Ishlab chiqaruvchilar uchun foyda va zarar nimadan xabar beradi?
NARXLARNING RAG‘BATLANTIRISH VAZIFASI
Narxlarning o‘zgarishi bozor iqtisodiyotida resurslarni ko‘chirish yoki qayta taqsimlash 
uchun rag‘batlar hosil qiladi. Soya o‘simligining narxi makkajo‘xori narxiga nisbatan 
ortishi fermerlarni ko‘proq soya o‘simligi va kamroq makkajo‘xori ekishga da’vat etadi. 
Huquqshunoslar maoshi hisobchilarnikiga nisbatan kamligi kamroq odamlarning huquqni 
va ko‘proq odamlarning buxgalteriyani o‘rganishiga sabab bo‘ladi. Erkin bozorda foydaning 
ortishi resurslarni jalb qiladi va ayni paytda zararning ortishi bunga qarama-qarshi natijaga 
sabab bo‘ladi. Foyda iqtisodiy hayotning yashil chiroqlari, zarar esa qizil chiroqlaridir. 
Yaxshi ishlaydigan yo‘l harakati nazorati tizimi ham yashil, ham qizil rangning bo‘lishini 
talab qilganidek, yaxshi ishlaydigan bozor tizimi uchun ham foyda, ham zararning mavjud 
bo‘lishi zaruriyatdir.