Iqtisodchilar uchun matematika

1. O’quv fanining dolzarbligi va oliy kasbiy ta’limdagi o’rni
“Iqtisodchilar uchun matematika” fani talabalarda ilmiy dunyoqarash va matematik tafakkurni, obyektiv iqtisodiy qonun va jarayonlarni matematik modellar asosida o’rganish ko’nikmasini shakllantiradi.

“Iqtisodchilar uchun matematika” fani matematik modellarni qo’llash asosida iqtisodiy jarayonlarni chuqur tahlil qilish sohasidagi bilimlarni to’ldiradi. U talabalarni mantiqiy fikrlashga, nazariy bilimlarni amaliyotga tatbiq etishga, to’g’ri xulosa chiqarish va qaror qabul qilishga o’rgatadi.

“Iqtisodchilar uchun matematika” fani gumanitar va tabiiy-ilmiy fanlar blokiga kiritilgan kurs hisoblanib, 1-2-semestrlarida va 3-4 semestrlarida o’qitiladi.

“Iqtisodchilar uchun matematika” fani barcha iqtisodiy ta’lim fanlari uchun asos bo’lib xizmat kiladi.

Iqtisodiy ta’lim yo’nalishlari uchun “Iqtisodchilar uchun matematika” fani matematikaning analitik geometriya, oliy va chiziqli algebra, matematik analiz, differensial tenglamalar, hodisalar va ularning ehtimolliklari, tasodifiy miqdorlar, taqsimot qonunlari, diskret va uzluksiz tasodifiy miqdorlar va ularning sonli xarakteristikalari, katta sonlar qonuni, markaziy limit teorema, matematik statistika elementlari, korrelyastiya nazariyasi elementlari, statistik gipotezalar nazariyasi, chiziqli programmalashtirish nazariyasi asoslari, chiziqli programmalashtirishning maxsus masalalari, chiziqsiz programmalashtirish, o’yinlar nazariyasi bo’limlarini o’z ichiga oladi.

2. O’quv fanining maqsadi va vazifasi

“Iqtisodchilar uchun matematika” fanining maqsadi- talabalarni mantiqiy, algoritmik, abstrakt fikrlash, matematik tafakkurini shakllantirish va rivojlantirishga, fikr-mulohaza va xulosalarni asosli tarzda aniq bayon eta olishga o’rgatishdan iboratdir.

“Iqtisodchilar uchun matematika” fanining vazifasi- talabalarda iqtisodiy va amaliy masalalarni yechishga yetarli matematik apparatni egallash, iqtisodiy masalalarning matematik modelini tuzish va tahlil qila olish ko’nikmalarini hosil qilishga o’rgatishdan iboratdir.

“Iqtisodchilar uchun matematika” o’quv fanini o’zlashtirish jarayonida amalga oshiriladigan masalalar doirasiga talaba:

• 
  tekislik va fazodagi analitik geometriyaning asosiy masalalari;
  
• 
  oliy algebra elementlari;
  
• 
  matristaviy tahlil;
  
• 
  bir va ko’p o’zgaruvchili funkstiyalarning differensial va integral hisobi;
  
• 
  qatorlar nazariyasining elementlari;
  
• 
  differensial tenglamalar nazariyasining elementlari;
  
• 
  elementar hodisalar fazosi;
  
• 
  erkli sinovlar ketma-ketligi;
  
• 
  diskret va uzluksiz tasodifiy miqdorlar;
  
• 
  korrelyastion bog’lanishlar;
  
• 
  chiziqli programmalashtirish
  
• 
  chiziqsiz programmalashtirish
  
• 
  aralash strategiyalarihakida tasavvurga ega bo’lishi;
  
• 
  tekislik va fazodagi analitik geometriyaning asosiy masalalarini yechish usullari;
  
• 
  chiziqli tenglamalar sistemasini yechish usullari;
  
• 
  differensial va integral hisobning tatbiqlari;
  
• 
  differensial tenglamalar nazariyasi tatbiqlarini bilishi va ulardan foydalana olishni
  
• 
  matematik model;
  
• 
  chiziqli regressiya tenglamalari;
  
• 
  bashorat qilish usullari, vaqt qatorlari;
  
• 
  iqtisodiy matematik modellashtirishni bilishi;
  
• 
  analitik geometriya, oliy va chiziqli algebra, matematik analiz, differensial tenglamalar haqidagi nazariya, formulalarni;
  
• 
  matematik belgilar va iqtisodiy oddiy jarayonlarni matematik modellashtirish, muayyan jarayon uchun matematik modellarini qurish, qurilgan model doirasida hisoblar olib borish;
  
• 
  funksional va hisoblash topshirig’ini echish;
  
• 
  matematik model, chiziqli regressiya tenglamalari, bashorat kilish usullarini puxta o’zlashtirgan bo’lishlari;
  
• 
  klassik modellarni yechish usullarini bilishi va uni amaliyotga qo’llay olish
  
• 
  iqtisodiy jarayonlarning matematik modellarini tuzish;
  
• 
  to’la tenglamalar sistemasi mavjud bo’lgan hollarni bilishlari;
  
• 
  iqtisodiy masalalarni matematik yechish usullarini o’zlashtirgan bo’lishlari hamda mazkur yechimlardan foydalanish ko’nikmalariga ega bo’lishi kerak;
  
• 
  obektlar miqdoriy va sifat munosabatlarini ifodalash uchun matematik simvollardan foydalanish; tajriba ma’lumotlarini ishlab chiqishning asosiy usul va qoidalaridan foydalanish; ikkinchi tartibli chiziqlarni sodda shaklga keltirish va parametrlaridan foydalanish; algebraik tenglamalarni analitik va raqamli yechish; tenglamalar sistemalarini analitik va raqamli yechish; bir va ko’p o’zgaruvchili funksiyalar uchun differensiallash, integrallash usullarini; differensial tenglamalarni analitik va raqamli yechishni; iqtisodiy jarayonlarning matematik modellari uchun to’la tenglamalar sistemasi mavjud bo’lgan hollarni bilishlari va ularga misol tariqasida qaralgan masalalarni matematik yechish usullarini o’zlashtirgan bo’lishlari hamda mazkur yechimlardan foydalanish
  
• 
  matematik analiz, funksional analiz, chiziqli algebra, va matematikaning boshqa asosiy tushunchalarini bilish kerak, ehtimollar nazariyasi va matematik statistikaning asosiy tushunchalarini bilishi chiziqli programmalashtirish usullari o’rganish talabalarda tegishli jarayonlar haqida tasavvurga ega bo’lishlarida, ayni paytda ularni mantiqiy fikrlashga va to’g’ri xulosalar chiqarish malakalariga ega bo’lishi kerak.