Ionlashuvchi nurlanishlar manbalari va

. Magnitometrik asboblar: a) qoplama qalinligini o'lchaydigan ITP — 1 asbobi; b) kuchlanish va yoriqlarni o'lchaydigan INT — M2 asbobi; d) armatura parametrlarini o'lchaydigan IPA asbobi.  Pandermotor usuli oichanayotgan magnit maydoni bilan asbobning magnit maydoni orasidagi bog'lanishga asoslanadi. Bu usul temiryo'l nuqsonlarini aniqlashda keng qo'llaniladi.

Magnit usuli ferromagnit asosga ega bo'lgan magnitsiz yopma (qoplama)ning qalinligini

aniqlashda yoki asos bilan yopmaning magnitoviy xossalari keskin farq qilgan hollarda

qo'llaniladi. Qo'yilgan masalani hal etish uchun doimiy magnitli va elektromagnitli asboblardan

foydalaniladi. Magnit usullari yordamida materiali ferromagnit bo'lgan konstruksiya

elementlaridagi kuchlanish holatini ham aniqlasa bo'ladi.

Kuchlanishlarni aniqlashda magnitoviy belgilar usuli ham qulay usullardan sanaladi.

Elementga uning deformatsiyalanishidan oldin tashqi magnit maydoni

orqali ma'lum masofada belgi (metka)lar qo'yib chiqiladi.

Element deformatsiyalanganida belgilar orasidagi masofalar o'zgaradi.

Masofa o'zgarishiga qarab deformatsiyaga va o'z navbatida, kuchlanishga baho beriladi.

Temirbeton konstruksiyalarida himoya qatlamining qalinligi va armatura diametrini magnit

usulida oson va qulay aniqlanadi.

Magnit kuchi ta'siriga asoslangan asboblardan yana bir toifasi magnitometrik asboblar

guruhini tashkil etadi (15-rasm). Bu toifadagi asboblar metalldagi yoriqlarni, metallarni

zanglashdan asrovchi qoplamalar va betonning himoya qatlami qalinligini, armaturaning

joylashuvini va, eng muhimi, metall konstruksiyalarning kuchlanish

holatlarini aniqlaydi.*

Metall qoplama qalinligini o'lchaydigan asbob ITP — 1 doimiy magnitning metall tortishuv

kuchi bilan qoplama qalinligi orasida bog'liqlik mavjudligiga asoslanadi. Asbobning

qo'zg'aluvchi qismini burash orqali uning prujinasi cho'ziladi va metalldan ajralish holatiga

keltiriladi. Asbobning ko'rsatkichlari qoplama qalinligiga moslashtirilgan.

Metalldagi kuchlanishlarni o'lchaydigan asbob INT — M2 elastik magnit effektiga,

ya'ni magnit o'tuvchanligini metalldagi maksimal kuchlanish qiymatiga

bog'liqligiga asoslanadi.

Yoriqlarning mavjudligi sochilgan elektr magnit maydoni miqdoriga qarab aniqlanadi

va o'lchanadi.

Armaturaning himoya qatlami qalinligini va o'rnashgan o'rnini o'lchaydigan 1PA asbobi

armatura yaqinida bo'lgan uzatkichning magnit qarshiligi o'zgarishiga asoslanadi.

Datchik armatura o'qi bo'ylab o'rnatiladi. Asbobdagi etalon sterjenni qo'zg'atish yo'li bilan

indikatorda eng kichik ko'rsatkichga erishiladi. Himoya qatlami etalon sterjen bilan

asbobning magnit kallagi orasidagi masofaga teng bo'ladi.

Magnit usullaridan foydalanishda, ayniqsa, elektr quvvati qo'llaniladigan ishlarda,

xavfsizlik texnikasi qoidalariga qat'iy amal qilish talab etiladi. Barcha asboblar yerga

ulangan bo'lishi shart. Shuni alohida qayd etish lozimki, 24 voltli elektr manbai kishi organizmi

uchun xavf tug'dirishi mumkin. Asboblar yaqinida oson alangalanuvchi moddalarni saqlash

man etiladi.

E’TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT

Tayyorladi:

Asliddin tursunov ,

Ilyosjon ravshanqulov