Investitsiya

INVESTITSIYA- bu (lot. investio — oʻrash) — iqtisodiyotni rivojlantirish maqsadida oʻz mamlakatida yoki chet ellarda turli tarmoqlarga, ijtimoiy-iqtisodiy dasturlarga, innovatsiya, tadbirkorlik loyihalariga uzoq, muddatli kapital (pul) kiritishdir. Investitsiya kelajakda naf olish maqsadida mablagʻlar qoʻyishdir. Investitsiya kapital (pul)ni muayyan muddatga bogʻlashni yoki band qilishni bildiradi.
Sodda qilib aytadigan bo`lsak investitsiya bu- uzoq muddatli foydani maqsad qilgan holda biror soha yoki tarmoqqa mablag` kiritishga aytiladi.
Investitsiyalar kim tomonidan kiritilishiga qarab 2 turga boʻlinadi:
Ichki investitsiyalar.
Tashqi investitsiyalar.
Investor –bu investitsiya faoliyatini amalga oshiruvchi shaxs, tashkilot yoki davlat.
Har qanday jismoniy shaxs investor bo`lishi mumkin. Bu o`zi nima degani? Ya’ni har bir fuqaro o`z mol-mulkidan kelib chiqqan holda investitsiya kiritishi mumkin. U hoh tadbirkorlik sohasiga bo`lsin hoh boshqa sohaga bo`lsin. Masalan, oliy o`quv yurtida farzandini to`lov-kontrakti asosida o`qitayotgan ota-ona o`z farzandi uchun investor hisoblanadi. Ya’ni farzandini kelajakda o`qimishli ziyoli inson bo`lishi uchun ular hozirdan farzandlarining bilim olishi uchun pul sarflashmoqda. Kelajakda bu sarflangan pullarning mevasini (rohatini) ko`rish istagidalar.
Ichki investitsiyalar — mamlakat hududida ichki investorlar tomonidan amalga oshiriladigan investitsiyalar hisoblanadi.
Tashqi investitsiyalar — foyda olish maqsadida chet el investorlari tomonidan boshqa davlat iqtisodiyotiga qo'yiladigan investitsiyalardir.
Real investitsiya asosiy fondlar va aylanma mablagʻlarga investorlar tomonidan qoʻyiladigan barcha turdagi boyliklar. 
Moliya investitsiyalar—qimmatli qogʻozlar (aksiya, obligatsiya) sotib olishga va bank depozitlariga uzoq muddatga jalb qilingan qiyilmatlar.
Intellektual investitsiyalar- mutaxassislarni tayyorlash, tajriba, ilmiy tekshirish, litzensiya va nou-xou berish, avtorlik huquqi va boshqalar.
investitsiya faoliyati — investitsiya faoliyati subyektlarining investitsiyalarni amalga oshirish bilan bog‘liq harakatlari majmui.
Investitsiyalar iqtisodiy kategoriyalar sifatida qator funksiya va vazifalarni bajaradi-ki, ularsiz har qanday mamlakat iqtisodiyoti bir maromda rivojlana olmaydi. Investitsiyalar makrodarajada quyidagilarni ta' minlaydi:
- takror ishlab chlqarishni kengaytirish siyosatini amalga oshirish;
- ilmiy-texnika taraqqiyotini jadallashtirish,
- milliy mahsulotlarning raqobatbardoshligini ta'minlash,
- uning sifati va hajminini oshirish;
- ijtimoiy sohalarni (sog'liqni saqlash, ta'lim va boshqa.) rivojlantirish;
- aholi farovonligini ta'minlashda muhim bo'lgan uy-joy qurilishi, ichimlik suvi, elektr energiya bilan ta'minlash muammolarini hal etish va hokazo.
Qo'yiladigan resurslarning turlariga qarab investitsiya resurslari quyidagi shakllarda bo`ladi.
- pul va boshqa moliyaviy mablag'lar, shu jumladan, kreditlar, paylar, aksiyalar va boshqa qimmatli qog'ozlar;
- ko'char va ko'chmas mol-mulk (binolar, inshootlar, uskunalar moddiy boyliklar) hamda ularga doir mulk obyektlari, jumladan, hujjatlar tuzilgan texnikaga, texnologiyaga, boshqa bilimlar majmuyi, u yoki bu turdagi ishlab chiqarishni tashkil etish uchun zarur bo'lgan bilimlar va ishlab chiqarish tajribasi, nou-xau; va boshqalar.
- qonun hujjatlariga muvofiq boshqa boyliklar.
Investitsiyalash maqsadlarini to'rt guruhga ajratish mumkin:

• 
  yangi ishlab chiqarish yoki xizmat ko'rsatishni tashkil etish;
  
• 
  ishlab chiqarishni yoki xizmat ko'rsatishni kengaytirish;
  
• 
  ishlab chiqarish samaradorligini oshirish;
  
• 
  davlat tashkilotlari talabini qondirish, mahsulot xizmatlar bilan ta'minlash.