Interpersonal skills shaxslararo munosabat ko'nikmalari

Ўқитувчининг фаолияти: вазиятларни яратиш, муаммонинг юзага келиши, саволларни шакллантириш, болаларнинг қидирув фаолиятини бошқариш, хулоса қилиш.

Болалар фаолияти: вазиятга қўшилиш, мустақил излаш, хулоса қилиш.

Кейин таълим ҳолатининг тавсифи келади.

3-маъруза. Педагогика фани Аксиологияси

РЕЖА:

• Педагогик қадриятлар тушунчаси.
• Педагог касбий фаолиятининг хусусиятлари.

Педагогик қадриятлар

Ваколатларга эга бўлган шахснинг шахсини шакллантиришда, таълимнинг аҳамияти, биринчи навбатда, - касбий, фуқаролик ва бошқа жамоат бурчларини фаол, баркамол бажариш қобилиятидадир.

1. Педагогик қадриятлар тушунчаси.

• Воситаларнинг қадрияти, бир-бирига боғланган учта тизим исидаги тизимга бўлинади: 1) шахсий педагогик ҳаракатлар, касбий-таълим ва шахсий ривожланиш вазифаларини (ўқитиш ва тарбиялаш технологиялари) ҳал қилишга қаратилган ҳаракатлар; 2) шахсий ва касбий йўналтирилган вазифаларни амалга оширишга имкон берувчи коммуникатив ҳаракатлар (коммуникация технологиялари); 3) ўқитувчининг субектив моҳиятини акс эттирувчи ҳаракатлар, табиатан интегралдир, чунки улар ҳаракатларнинг барча учта кичик тизимини ягона аксиологик функцияга бирлаштиради.
• Қадрият-воситалар қуйидаги гуруҳларга бўлинади: қадриятлар-муносабатлар, қадриятлар-сифатлар ва қадриятлар-билим.
• Қадриятлар-муносабатлар ўқитувчига педагогик жараённи ва унинг субъектлари билан ўзаро муносабатини мақсадга мувофиқ ва адекват қуришни таъминлайди.
• Педагогик қадриятлар иерархиясида қадрият-хислатлар энг юқори ўринни эгаллайди, чунки уларда ўқитувчининг шахсий ва касбий хусусиятлари намоён бўлади.
• Қадриятлар-билим - бу шахснинг ривожланиши ва ижтимоийлашувининг педагогик назариялари, таълим жараёнининг қурилиши ва фаолиятининг қонуниятлари ва тамойиллари ва бошқалар шаклида тақдим этилган билим ва кўникмаларнинг маълум бир тарзда тартибга солинган ва ташкил этилган тизими.

2. Педагог касбий фаолиятининг хусусиятлари

• Ўқитувчининг фазилатларини фаолият субъекти сифатида кўриб чиқаётганда, тадқиқотчилар қобилиятга жуда яқин бўлиши мумкин бўлган касбий ва педагогик фазилатлар ва шахсий фазилатларни бир-биридан фарқ қилади.
• Замонавий ўқитувчининг касбий сифатлари. ХIХ асрнинг охирларида П.Ф. Каптерев, педагогик фаолият муваффақиятининг муҳим омилларидан бири ўқитувчининг шахсий фазилатлари эканлиги ҳақида ёзади. У ўқитувчининг мақсадга интилувчанлик, қатъийлик, меҳнацеварлик, камтарлик, кузатувчанлик каби сифатларга эга бўлиши зарурлигини кўрсатиб, ҳозиржавоблик, ораторлик қобилияти, бадиийликка алоҳида эътибор берган. Эмпатия учун тайёргарлик ўқитувчи шахсининг энг муҳим фазилатларига, яъни ўқувчиларнинг руҳий ҳолатини, эмпатия ва ижтимоий ҳамкорликка бўлган эҳтиёжни тушуниши керак бўлади. Педагогик қиодага катта аҳамият берилган ҳолда, унинг намоён бўлишида ўқитувчининг умумий маданияти ва педагогик фаолиятининг юксак профессионаллиги ўз ифодасини топиши керак бўлади.

Педагог касбий фаолиятининг хусусиятлари

Мактаб ва педагогика фани мураккаб ва кўп асрлик тараққиёт йўлини босиб ўтди.