Internet tarmog`ining axborot va kommunikatsiya xizmatlari; Internet yaratilishi tarixi; Internetni nimalar tashkil etadi ?

Тashkilotlarga berilgan domen nomlari:

com	Commercial (tijorat)	mil	military (harbiy)
edu	educational (ta’lim)	net	network (tarmoqlar bilan ishlovchi tashkilotlar)
gov	government (hukumat)	org	organization (notijorat tashkilotlari)
info	Information (Axborot xizmatlari ko`rsatuvchi tashkilotlar)	tv	televideniye kanallari

Har bir davlat ikki harfdan iborat o`z geografik domen nomiga ega.

Geografik domen nomlari:

ae	United Arab Emirates (Birlashgan Arab amirliklari)	au	Australia (Avstraliya)
be	Belgium (Belgiya)	br	Brazil (Braziliya)
by	Belarus (Belorussiya)	ca	Canada (Kanada)
ch	Switzerland (Shveysariya)	cz	Czech Republic (Chexiya)
de	Germany (Germaniya)	dk	Denmark (Daniya)
do	Dominican Republic (Dominikan Respublikasi)	ee	Estonia (Estoniya)
es	Spain (Ispaniya)	fi	Finland (Finlyandiya)
fr	France (Fransiya)	hu	Hungary (Vengriya)
il	Israel (Izrail)	in	India (Indiya)
jp	Japan (Yaponiya)	kg	Kyrgyzstan (Qirg`iziston)
kr	South Korea (Janubiy Koreya)	kz	Kazakhstan (Qozog`iston)
lt	Lithuania (Litva)	lv	Latvia (Latviya)
mx	Mexico (Meksika)	nl	Netherlands (Gollandiya)
no	Norway (Norvegiya)	nz	New Zealand (Yangi Zelandiya)
pl	Poland (Polsha)	ro	Romania (Ruminiya)
ru	Russia (Rossiya)	si	Slovenia (Sloveniya)
sk	Slovak Republic (Slovakiya)	uk	United Kingdom (Buyuk Britaniya)
ua	Ukraine (Ukraina)	uz	Uzbekistan (O`zbekiston)
yu	Yugoslavia (Yugoslaviya)	za	South Africa (Janubiy Afrika Respublikasi)

Davlatlar domenlari nomlarida yana tashkilotlar va georgafik domenlar ishlatilishi mumkin. Domen nomlari ham takrorlanmas bo`lishlari kerak. Masalan bir davlat miqyosida ikki kompaniya bir xil domenli nomga ega bulishiga yo`l qo`yilmaydi.

Domenli adreslardan foydalanilsa, u holda IP-adresning nima keragi bor, degan savol tug`ilishi mumkin. Agar Internet so`rovida adres sifatida domenli nom ko`rsatilgan bo`lsa, domen nomlarini muvofiqlashtiruvchi server bu nomni IP-adresga aylantirib beradi. Shunday qilib, domen nomlariuga xizmat ko`rsatish tizimi (DNS) muammosiz domenli nomlarni sonli IP-adreslarga aylantiradi yoki aksincha.

7. Resursning yagona, qaytarilmas adresini tasvirlash

URL (Uniform Resource Locator- resursning joylashgan adresini ko`rsatuvchi) dastlab 1990 yilda Тim Berners Li tomonidan taklif etildi. Bundan maqsad adres bo`yicha resurs joylashgan nom aniq ko`rsatilishi kerak edi. Ushbu adreslash tizimi Internetra murojaat qilishning eng oddiy va qulay usuli bo`lib, u aniq Internet adresini ifodalaydi. URL adresidan ixtiyoriy foydalanuvchi foydalanishi mumkin. Ya’ni, bu adresdagi ma’lumotdan barcha foydalanuvchilar bir paytning o`zida foydalanishi mumkin.

URL adres umumiy ko`rinishda quyidagi formatga ega

:

bu HTTP, FTP va gorher kabi protokol nomlaridan biri.

faylning uzoqdagi kompyuter fayl tizimidagi to`liq adresini aniqlaydi.

Bu sxemaning ko`plab foydalanuvchilarga tanish bo`lgan boshqacha tasviri quyidagi ko`rinishga ega:

Bog`lanish sxemasi: //mashina nomi/domen nomi/faylning to`liq nomi.

Bog`lanish sxemasi nomi Internet kompyuter adresi bilan ikkita og`ma chiziq bilan chegaralanadi, u esa bitta og`ma chiziq bilan faylning to`liq nomi bilan ajratiladi. Ko`pchilik hollarda URL-adresda HTTP, FTP va Gorher kabi protkollar ko`rinishiga ega.

URL –adresni batafsilroq tushunish uchun misollardan foydalanamiz.

HTTP://www.youthcenter.com/index.html

Bu URL adres tarkibiy qismlarini ko`rib chiqaylik:

HTTP resursdan foydalanishda gipertekst (HyrerText Transfer Rrotocol) protokoli ishlatilyapti.

www.youthcenter.com izlanayotgan ma’lumot joylashgan Internet sahifa nomi.

index.html faylning kompyuterdagi to`liq nomi.

Ko`pchilik Web-sahifalar nomlanishi shu sxemaga mos keladi. E’tibor bergan bo`lsangiz, ba’zan HTTP, FTP yoki gorher protokollariga oid resurslarga murojaat qilinganda, faylning to`liq nomi bitta og`ma chiziq bilan tugallanadi. Bu aniq faylga emas, balki belgilangan katalog ostiga murojaat etilganda sodir bo`ladi. Bu adresga murojaat qilinganda, kompyuter mazkur katalog va faylga mos standart indeksli faylni beradi. HTTP ning standart indeksli fayli odatda index.html (yoki index.htm) deb ataladi. Shu bilan birga u yana home.html, homerage.html, welcome.html yoki deault.html deb atalishi mumkin.

URL adresga doir boshqa misollar: