Intellektual tizimlar

Takrorlash uchun savollar: 

1. 

Produktsiya koidasi nima va u nima vazifani bajaradi? 

2. 

Fikrlashning to‘g‘ridan-to‘g‘ri usuli bilan teskari usuli 

o‘rtasidagi fark nimadan iborat? 

3. 

Produktsion tizim qanday kismlardan tashkil topgan? 

4. 

Bilimni tasavvur kilishda produktsion sistema qismlarining 

ishlatilishining ahamiyati? 

 

VII.  FIKRLAShNING TO‘G‘RI VA TESKARI ZANJIRI 

7.1.  Fikrlanishning to‘gri zanjiri 

---

60 

 

Aniq faktlar bo‘yicha xulosa qidiriladiva ishchi xotira to‘ldiriladi. Bu ikkinchi 

qoidaning  bajarilishiga  olib  keladi.  S  &  O—»  F,  va  «G‘»  fakt  bilimlar  bazasiga 

joylashtiriladi. Bunda bazadagi koidalar kaytadan tekshiriladi.  

Birinchi bo‘lib, G‘ & V —> Z qoidasi bajariladi, keyin esa Z bilimlar bazasiga 

yuklatiladi. Bu usul fikrlashning to‘gridan-to‘gri usuli xisoblanadi, yangi ma’lumot 

kidiruvi  qoidani  o‘ng  va  chap  kismlarga  bo‘luvchi  strelka  yo‘nalishi  bo‘yicha 

amalga oshiriladi. 

 

 

Bu  uculning  bir  necha  nokulayliklari  mavjud.  koidalar  mikdori  bir  kancha 

bo‘lsa, Z bilan bog‘liq ma’lumotni qidirish uchun Z bog‘lik bo‘lmagan bir qancha 

qoidani bajarish kerak. Bunday vaziyatda bu usuldan foydalanish ortikcha vaqt va 

sarf- harajatga olib keladi. 

Tugri zanjirli xulosa chikarish bilan umumlashtirilgan umumiy algoritmi. 

Tugri  zanjirli  fikr  yurituvchi  sistema  ishlashining  umumiy  algoritmini 

kuyidagicha keltirish mumkin: 

1. 

Boshlangich xolatni aniklash. 

2. 

Shart  uzgaruvchisini  mantikiy  chikarish  navbatiga  joylashtirish  uning 

kiymatini esa uzgaruvchila ruyxatiga. 

3. 

Uzgaruvchilar ruyxatiga karab ruyxadan shunday uzgaruvchi topilsinki uning 

nomi mantikiy xulosa chikaruvchi uzgaruvchilar navbatining boshida turgan bulsin. 

Agar uzgaruvchi topilsa koida nomeri va 1 sonini shart uzgaruvchilari kursatgichiga 

yezilsin. Agar uzgaruvchi topilmasa 0 kadamga utilsin. 

4. 

Tutilgan 

koidaning 

(agar 

topilgan 

bulsa) 

initsiallashtirilmagan 

uzgaruvchilarning  shartli  kismiga  kiymat  yuklansin.  Uzgaruvchilar  nomi  shart 

uzgaruvchilari  ruyxatida  joylashgan.  Koidaning  xamma  shartlari  tekshirilsin  va 

ularning chin kiymatida u xola kismiga murojaat etilsin. 

5. 

Koidaning  u  xolda  kismiga  kiruvchi  kismidagi  uzgaruvchilar  navbatining 

oxiriga joylashtirilsin. 

---

61 

 

6. 

Mantikiy  xulosa  chikaruvchi  uzgaruvchilar  navbatining  boshida  turuvchi 

uzgaruvchi uchirib tashlanilsin agarda u kandaydir koidani shartli kismida boshka 

uchramasa. 

7. 

Mantikiy  xulosa  chikaruvchi  uzgaruvchilar  navbati  bushashi  bilan,  fikr 

yuritishlar  protsessi  tugatilsin.  Agarda  navbatda  uzgaruvchilar  bulsa,  3  kadamga 

kaytilsin.