Integratsiyalashgan pedagogikasi

Kuzatish va xulosalar
Didaktik olimlaming tekshiruvlarida uslubning amahy faoliyat 
bilan b o ig a n i genetik tabiari ajratib ko‘rsatiladi. N .N . Skatkin,
I.Y. Lemer, Y.K. Aleksyuk, Y.K. Babanskiyning kuzatishlarida ta’lim 
uslublariga taalluqh ikkilamchi tur belgilarining ta ’rifi beriladi. Ular 
uslub — ifoda, mazmun va ta ’hm usuh ekanligini isbotlab berishgan.

---

Gegel falsafadagi uslubni m azm un harakatining shakli sifatida 
ko'rsatadi. T a iim jarayonida turh xil mantiqiy tizim lar orqali 
o‘qituvchi va u bilan birgalikda o ‘quvchilar o ‘z bilim, qobiliyat va 
ko‘nikm alarini deduksiya, induksiya, sintez, um um lashtirish, 
aniqlashtirish, taqqoslash shaklida ifodalashadi.
Barcha mantiqiy jarayonlar uslubning mazm un bilan uzviy 
bogiangan ichki tom onini tashkil qiladi. B oshlangich sinflarda 
o‘quv jarayoni foydalanilayotgan usul, uslub va shaklarining turli 
tumanligi bilan ajralib turadi.
Mamlakatimizda amalga oshirilayotgan yangi o ‘quv rejalari va 
dasturlariga o ‘tish davrida jamiyat va atrof-m uhit o ‘rtasidagi alo­
qalam i uyg‘unlashtirish, atrof-m uhitga jiddiy munosabatni o ‘r- 
natish va shakllanish masalalari m uhim ahamiyat kasb etadi.
A trof-m uhitga jiddiy m unosabatlar poydevori b o sh lan g ich
sinflarda o ‘rgatiladi. Shuning uchun iqtisodiy taiim n in g natijasi 
maktab taiim n in g birinchi bosqichiga bogiiq. Yangi psixologik- 
pedagogik tadqiqotlar kichik yoshdagi maktab o ‘quvchilarining 
bihsh faoliyatlari cheklanganligi haqida ilgarigi tushunchalam i 
ko‘rib chiqishga imkon beradi. Bu boshlangich iqtisodiy taiim ning 
barcha tarkibiy qismlarini o ‘zgartirish va yangilashga asos yaratadi.
B oshlangich sinf o ‘quvchilarining yosh xususiyatlariga javob 
beradigan va dars talablariga mos keladigan maqsadni aniqlash 
bunday yangilanishning asosiy masalasidir.
X IX —XX asrlar o ra lig id a pedagogikada kich ik m aktab 
0
‘quchilarining tabiiy muhit bilan tanishtirishning integratsiya­
lashgan kursini yaratish fikri paydo boigan. Bu fikr A.Y. Gerd, 
D.N. Kaygorodov, A.P. Pavlov nom lari bilan b o g iiq b o iib , ular 
boshlangich maktabga atrofdagi jonli va jonsiz dunyo haqidagi 
boiinm agan kursni kirgizishni talab qilishdi.
Integratsiyalashgan taiim -tarbiya, fanlararo aloqalaming ay­
rim jihatlari m ashhur pedagoglarning (Y. Komenskiy, D. Lokk,
I. Gerbart, M. Pestalossi, K. Ushinskiy va boshq.), didaktiklar- 
ning (I.D. Zverev, M.A. Danilov, V.N. Maksimova, S.P. Baranova, 
M.N. Skatkin va boshq.), psixolog olim larning (E.N . Kabanova- 
M eller, N .F . T alizina, Y.A. S am arina, G .I. V ergeles), medist 
ohmlarning (M .R. Lvov, V.G. Goreskiy, N .N . Svetlovskaya, 
Y.M. Kolagin, G .N . Pristupova) ishlarida ko'rib chiqilgan.
Bir qator ishlar b o sh lan g ich ta iim d a g i fanlararo va fanlar 
ichidagi aloqalarga b ag ish lan g an . Bu m uam m olar o ‘quv fan la­
rini integratsiyalashga o 'tish n in g yaqin rivojlanish zonasidir.
i d

---

(T 
G.
Raizayeva, G. N. Akvileva, D. I. Troytap, G. V. Baltukova, 
|sj Y. Velenkin, N. M. D rujnina, T. S. N azarova, I. K. Blinova,
Я. G. Matushova.)
B oshlangich maktab fanlarining integratsion aloqalari kam 
ishlab chiqilgan b o iib , qarama-qarshi ifodalangan. Bu aloqalar- 
ning mohiyati haqida olimlar orasida qarama-qarshihklar ko‘p.