Инсон ҳУҚУҚларини ўрганиш услубий қўлланма Ўзбекистон республикаси

Инсон Ҳуқуқлари тўғрисидаги Халқаро Билл
Инсон Ҳуқуқлари тўғрисидаги Халқаро Билл инсон ҳуқуқларини ҳимоя қилиш борасида қабул қилинган энг асосий ҳужжатлар мажмуи бўлиб, у бу соҳада кейинчалик қабул қилинган барча ҳужжатлар учун асос бўлиб хизмат қилади. Инсон Ҳуқуқлари тўғрисидаги Халқаро Билл ўз ичига инсон ҳуқуқлари соҳасидаги асосий ҳужжатларини бирлаштирган. Бу халқаро ҳужжатлар қуйидагилардан иборатдир:

1. 
   Инсон Ҳуқуқлари Умумжаҳон Декларацияси (1948 йил);
   
2. 
   Иқтисодий, ижтимоий ва маданий ҳуқуқлар тўғрисидаги Халқаро Пакт (1966 йил);
   
3. 
   Фуқаролик ва сиёсий ҳуқуқлар тўғрисидаги Халқаро Пакт ҳамда унга илова қилинган I Факультатив Баённома (1966 йил) ва ўлим жазосини бекор қилишга қаратилган II Факультатив Баённома (1989 йил).
   

Инсон ҳуқуқлари Умумжаҳон Декларациясини ишлаб чиқилиши.
Бирлашган Миллатлар Ташкилоти (БМТ) Бош Ассамблеяси томонидан 1948 йилнинг 10 декабрида қабул қилинган Инсон ҳуқуқлари Умумжаҳон Декларацияси инсоннинг асосий ҳуқуқлари ва эркинликларини белгиловчи дастлабки муҳим тарихий ҳужжат ҳисобланади.
Инсон ҳуқуқлари тўғрисидаги мазкур ҳужжат қабул қилинишидан олдин бу соҳада муҳим ишлар амалга оширилган эди. БМТнининг ташкил топиши ва унинг Низомини қабул қилиниши инсони ҳуқуқлари соҳасидаги давлатлараро муносабатларни янги сифатий даражага кўтарди. БМТ Низоми халқаро муносабатлар тарихида инсон ҳуқуқлари бўйича давлатларнинг кенг ҳамкорлигига асос солган биринчи кўп томонлама шартнома бўлди. Аммо БМТ Уставини ишлаб чиқиш ва қабул қилиш жараёнида инсон ҳуқуқлари ва эркинликларига нисбатан давлатлар турли ёндашувда эканликлари намоён бўлиб қолди.
1946 йилда БМТнинг Инсон Ҳуқуқлари бўйича Комиссияси ташкил этилиши. Комиссия фаолияти, 1947-1948 йиллар. Декларация лойиҳаси бўйича ишчи гуруҳ.
1948 йили 10 декабрда Декларациянинг қабул қилинишидаги тортишув ва қабул қилиниши.
Декларацияга асос бўлган ҳужжатлар.
Инсон ҳуқуқлари Умумжаҳон Декларациясининг тузилиш ва мазмуни.
Инсон ҳуқуқлари Умумжаҳон Декларацияси Муқаддима ва 30 моддадан иборат бўлиб, унда инсоннинг асосий ҳуқуқлари,қадр-қиммати, инсон шахсининг беназирлиги ҳамда эркаклар билаен аёлларнинг тенг ҳуқуқлиги ўз ифодасини топган. Декларациянинг 1-моддасида ҳуқуқий жиҳатдан асосланган фалсафий фикрлар баён этилган бўлиб, унда “Барча одамлар эркин, қадр-ққимат ва ҳуқуқларда тенг бўлби туғиладилар. Улар ақл ва виждон соҳибидирлар ва бир-бирларига биродарларча муомала қилишлари зарур” дейилган.