Инсон ҳуқуқлари умумий назарияси

Фуқаролик ва сиёсий ҳуқуқлар тўғрисидаги халқаро пактга Иккинчи 
Факультатив протокол ўлим жазосини бекор қилишга қаратилган бўлиб, 
БМТ Бош Ассамблеяси томонидан 15 декабрь 1989 йилда қабул қилинган. 
31 декабрь 2010 йил ҳолатига 26 та мамлакат иккинчи Протокол бўйича мажбурият­
ларни олишга розилик билдирганлар; бу мажбуриятларнинг бажарилиши усти-
дан назоратни инсон ҳуқуқлари бўйича Қўмита томонидан амалга оширилади.
Шундай қилиб, Фуқаролик ва сиёсий ҳуқуқлар тўғрисидаги халқаро пакт 
кенг қамровли ҳужжат бўлиб, унда фуқаролик ва сиёсий ҳуқуқларнинг барча 
кўринишлари бўйича халқаро стандартлар батафсил мустаҳкамланган. Шун-
га қарамасдан ушбу қоидаларнинг кўпчилиги кейинчалик такомиллашти-
рилиб ва аниқлик қиритилиб, Аёлларга нисбатан барча турдаги камситиш-
ни йўқ қилиш тўғрисидаги Конвенция, Бола ҳуқуқлари тўғрисидаги Конвен-
ция, Қийноқларга қарши Конвенциялар каби бошқа инсон ҳуқуқлари бўйича 
халқаро ҳужжатларда ўз аксини топган.
5.4. Инсон ҳуқуқлари бўйича халқаро конвенциялар
Иккита асосий халқаро пактдан ташқари пактлардаги ғоянинг мантиқий 
давоми сифатида таъкидлаш мумкин бўлган бошқа универсал давлатлараро 
ҳужжатлар мавжуд бўлиб, уларда инсон ҳуқуқлари ва эркинликлари нисба-
тан аниқроқ кўриб чиқилади. Бу ҳужжатларда аёлларга нисбатан камситиш-
ни йўқотиш, бола ҳуқуқларини ҳимоя қилиш, қийноқлар ва ирқий камситиш-
ни тақиқлаш масалалари кўриб чиқилади.
Улар мазмунига кўра инсон ҳуқуқлари бўйича Халқаро биллда бўлмаган ёки 
етарли даражада инобатга олинмаган ҳолатларни тўлдиради ва аниқлаштиради. 
Бу универсал ҳужжатлар қийноқлар ва ирқий камситиш ёки нисбатан камроқ 
ҳимояланган шахслар гуруҳи (аёллар, болалар, меҳнаткаш­мигрантлар) каби 
инсон ҳуқуқлари бузилишининг аниқ кўринишлари бўйича халқаро ҳуқуқий 
актлардир.
Муайян инсон ҳуқуқларини ҳимоя қилишга қаратилган БМТ асосий