Инсон ҳуқуқлари умумий назарияси

Ўзбекистон Республикасининг 
инсон ҳуқуқлари бўйича миллий 
муассасалари:
Ўзбекистон
Республикаси Олий 
Мажлисининг Инсон 
ҳуқуқлари бўйича вакили 
(омбудсман) 
Инсон ҳуқуқлари бўйича 
Ўзбекистон Республикаси 
Миллий маркази
Ўзбекистон
Республикаси
Президенти ҳузуридаги 
амалдаги қонун 
ҳужжатлари мониторинги 
институти 
Ўзбекистон Республикаси 
Ижтимоий фикр маркази

---

194
8­чизма
БМТ ТУЗИЛИШИ
6) Халқаро Суд 
(Гаага, Гол-
ландия)
1) Бош Ассамблея 
(Нью-Йорк)
2) Хавфсизлик Кен-
гаши (Нью-Йорк)
3) Иқтисодий ва 
Ижтимоий Кен-
гаш (Нью-Йорк)
4) Васийлик бўйича 
Кенгаш (Нью-
Йорк)
5) Котибият 
(Нью-Йорк)
9­чизма
ИНСОН ҲУҚУҚЛАРИНИ ҲИМОЯ ҚИЛИШ БЎЙИЧА БМТ ТУЗИЛМАСИ.
1. Инсон ҳуқуқлари 
бўйича кенгаш
2. Инсон ҳуқуқлари 
бўйича марказ
3. Инсон ҳуқуқлари бўйича 
халқаро конвенциялар доира-
сида таъсис этилган органлар

---

195
10­чизма
Инсон ҳуқуқлари бўйича халқаро 
конвенциялар доирасида таъсис 
этилган органлар:
2) Қийноққа қарши қўмита 
(Қийноқ ҳамда муомала 
ва жазолашнинг қаттиқ, 
шаф-қатсиз, инсонийликка 
зид ва қадр-қимматни кам-
ситувчи турларига қарши 
конвенция);
1) Инсон ҳуқуқлари бўйича 
қўмита (Фуқаролик 
ва сиёсий ҳуқуқлари 
тўғрисидаги халқаро 
пакт);
3) Иқтисодий, ижти-
моий ва мажаний 
ҳуқуқлар бўйича қўмита 
(Иқтисодий, ижтимо-
ий ва маданий ҳуқуқлар 
тўғрисидаги халқаро 
пакт);
4) Меҳнаткаш-мигрантлар 
ҳуқуқлари бўйича қўмита 
(Барча меҳнаткаш-
мигрантлар ва уларнинг 
оила аъзолари ҳуқуқлари 
тўғрисидаги халқаро кон-
венция).
5) Хотин-қизларга нисбатан 
камситишларга барҳам 
бериш бўйича қўмита 
(Хотин-қизларга нисбатан 
камситишнинг барча тур-
ларига барҳам бериш тўғ-
рисидаги халқаро конвен-
ция);
6) Ирқий камситишларни 
тугатиш бўйича қўмита 
(Ирқий камситишларнинг 
барча шаклларини туга-
тиш тўғрисидаги халқаро 
конвенция);
7) Бола ҳуқуқлари бўйича қўмита 
(Бола ҳуқуқлари тўғрисидаги 
конвенция)

---

196
11­чизма
ҲУҚУҚНИ МУҲОФАЗА ҚИЛУВЧИ ОРГАНЛАР ФАОЛИЯТИНИ ТАРТИБГА СОЛУВЧИ 
ХАЛҚАРО ҲУҚУҚИЙ ҲУЖЖАТЛАРНИНГ УМУМИЙ ТАВСИФИ, ТУРЛАРИ ВА ТАСНИФИ:
Ҳуқуқни муҳофаза 
қилувчи орган-
лар фаолияти-
ни тартибга солув-
чи халқаро ҳуқуқий 
ҳужжатларнинг фао-
лият соҳаси бўйича 
таснифи:
д) Судлар ва судьялар учун ҳужжатлар:
• Суд органлари мустақиллигининг асо-
сий принциплари.
г) Вояга етмаганлар ҳуқуқларини ҳимоя қилиш 
учун ҳужжатлар:
• Бола ҳуқуқлари тўғрисидаги конвенция;
• БМТнинг озодликдан маҳрум этилган вояга 
етмаган шахсларни ҳимоя қилишга тааллуқли 
қоидалари.
в) Адвокатлар учун ҳужжатлар:
• Юристлар ролига тааллуқли асосий прин-
циплар.
б) Пенитенциар муассасалар учун 
ҳужжатлар:
• Маҳбуслар билан муомала қилишнинг мини-
мал стандарт қоидалари;
• Маҳбуслар билан муомала қилишнинг асо-
сий принциплари.
б) юридик мажбурий бўлмаган, 
ўзида тавсиявий нормаларга 
эга бўлган ҳужжатлар.
“Ҳуқуқий тартиботни 
сақлаб туриш бўйича ман-
сабдор шахсларнинг ҳулқ­
атвор кодекси”нинг юридик 
кучи ва аҳамияти
а) ратификация қилган дав-
латлар учун юридик маж-
бурий бўлган ҳужжатлар;
а) прокурорлар ва терговчилар учун 
мўлжалланган ҳужжатлар:
• Суд таъқибини амалга оширувчи шахслар-
нинг ролига тааллуқли раҳбарий принциплар;
• Ҳуқуқий тартиботни сақлаб туриш бўйича 
мансабдор шахсларнинг ҳулқ­атвор кодекси;
• Куч ва ўқ отиш қуролни қўллашнинг асосий 
принциплари.
Ҳужжатлар юри-
дик кучи бўйича 
қуйидагича тав-
сифланади: