Инсон психик тараққиётини тушунтиришга асосий назарий ёндашувлар Уразбаева Д. А

Кузатиш, тақлид қилиш орқали ўргатиш феномени

• Кузатиш, тақлид қилиш орқали ўргатиш феномени
• 2-босқич
• А.Бандура болалар ва ўспиринлардаги агрессиянинг лаборатория ва дала тадқиқотларини ўтказган (1960). Масалан, бир қатор эксперементал тадқиқотларда 4 ёшли болалар гуруҳига моделлар учун турли оқибатларга олиб келувчи рағбатлантириш ёки жазолаш, зўравон хулқ-атвор намуналарини ифодаловчи фильмлар намойиш этилган.

Ижтимоий-маданий ёндашув

• У. Бронфенбреннер, Д.Кюн, Дж.Вулвили, Р.Маккол боланинг ҳаётини яқин оилавий қуршовдан бошлаб, ижтимоий, тарихий контекстгача ўз ичига олувчи реал шароитларида унинг кундалик хулқ-атворини ўзига хос хусусиятларини диққат билан тадқиқ қилиш заруриятига эътиборини қаратади.

Ури Бронфенбреннер боланинг ҳаётий муҳитини тўрт даражасини ажратган. Ҳаётий муҳитнинг

• Ури Бронфенбреннер боланинг ҳаётий муҳитини тўрт даражасини ажратган. Ҳаётий муҳитнинг
• -микродаражаси - оила, боғча.
• -Мезодаража ёки мезотизим иккита ёки ундан кўп микротизимлар ўртасида расмий ёки норасмий алоқалар юзага келганда ҳосил бўлади масалан, оила ва мактаб оила ва тенгдошлар гуруҳи ўртасида.
• -Экзодаража индивид тажрибаси билан бевосита боғлиқ бўлмаган лекин унга билвосита таъсир кўрсатувчи кенг ижтимоий муҳитни қамраб олади. Ота-онанинг бандлик характери, мамлакатдаги иқтисодий вазият, оммавий ахборот воситаларини роли
• -макродаража ёки макротизим қадриятлар, анъана одатлар, қонунлар ҳукумат дастурларининг маданий ва тарихий контекстини ҳосил қилади.

Л.С.Виготский (1896-1934)

• Россия психологиясининг йирик намоёндаси, олий психик функциялар ривожланишининг маданий-тарихий контсепцияси асосчиси.
• Л.С.Виготский аномал болалар психологияси лабораториясини яратди (1925-1926).
• Бунда у аномал боланинг ривожланиши ҳақидаги янги назарияни шакллантирди. Ўзининг ишларининг сўнги босқичида у тафаккур ва нутқнинг ўзаро муносабатини, онтогенезнинг ривожланишини эгоцентрик нутқни ўрганиш устида иш олиб борди.
• Қисқа умр кўрганига қарамай, Л.С.Виготскийнинг Россия ва дунё психологиясига катта ҳисса қўшган. Шунинг учун ҳам у психологиянинг “Мотсарт”и дейилади.