Inson falsafasi

Аntropologiya insonni rivojlanishini ruh bilan bog‘laydi va insonni mohiyatini ochishga harakat qiladi. Masalan Kant insondagi axloqiy jihatlarga eʼtibor qaratib, insonni ezgulikdan yovuzlikni ajratuvchi mavjudot sifatida taʼriflagan. Solovev esa insonni boshqa mavjudotlardan farqini uyalish va achinishda va oliy kuchlarga sigʼinishda deb bilgan. Uning fikricha, inson oʼzining tubanliklari va gunohlaridan uyalish qobiliyatiga ega. Faqat odamgagina emas, balki tirik jonga achinish insongagina xos. Inson tabiati g‘oyat murakkab, unda hayvoniy va ilohiy sifatlar mujassamlashgan. U hayvon ham, farishta ham emas. Insonni ruhi va maʼnaviyati uni boshqa mavjudotlardan yuqori darajaga koʼtaradi.

Аntropologiya insonni rivojlanishini ruh bilan bog‘laydi va insonni mohiyatini ochishga harakat qiladi. Masalan Kant insondagi axloqiy jihatlarga eʼtibor qaratib, insonni ezgulikdan yovuzlikni ajratuvchi mavjudot sifatida taʼriflagan. Solovev esa insonni boshqa mavjudotlardan farqini uyalish va achinishda va oliy kuchlarga sigʼinishda deb bilgan. Uning fikricha, inson oʼzining tubanliklari va gunohlaridan uyalish qobiliyatiga ega. Faqat odamgagina emas, balki tirik jonga achinish insongagina xos. Inson tabiati g‘oyat murakkab, unda hayvoniy va ilohiy sifatlar mujassamlashgan. U hayvon ham, farishta ham emas. Insonni ruhi va maʼnaviyati uni boshqa mavjudotlardan yuqori darajaga koʼtaradi.

Erkinlik insoning maʼnaviy kamolotiga erishuvining zarur sharti. Erkinlik tufayli inson oʼz qobiliyatlarini namoyon etadi, shaxsiy mas’uliyat va insoniy burchini toʼla his etadi. Shaxs erkinligi avvalo axloqiy, soʼz, vijdon, matbuot erkinligida ro‘yobga chiqadi. Erkinlik tushunchasi har qanday shaxsga nisbatan emas, balki oʼz hatti-xarakati, xulq atvori va faoliyati uchun javobgarlikni his etadigan barkamol insonga nisbatan qo‘llaniladi.

Shaxs, induvid, odam va inson

Shaxs

oʼzida ijtimoiy xususiyatlarni mujassamlashtirgan insondir. Kishilar shaxs boʼlib, tugʼilmaydi, balki jamiyatda shaxs boʼlib shakllanadilar.