İnsaniyat hámme waqıt qarsılıqlar

 

---

17 
5. İslam Karimovtıń 
ǵ
árezsizlik jıllarında milliy ruwxıylı
ǵ
ımızdıń tikleniwi 
hám rawajlanıwı jolında
ǵ
ı xızmetleri. 
Ózbekistan xalqı 130 jıl
ǵ
a shekem kolonial siyasat tásiri astında jasadı. Bul 
dáwir dawamında milliy-ruwxıy miyraslarımızdı joq etiwge, tariyxın 
umıttırıw
ǵ
a qaratıl
ǵ
an siyasat xalqımız tariyxında óziniń unamsız qay
ǵ
ılı izlerin 
qaldırdı. Kolonial siyasat tásirinde kún keshirgen xalqımız óz tariyxıy 
miyrasların úyreniw imkaniyatlarınan ayırıldı hám qatań qada
ǵ
alaw astına 
alındı. İmam al-Buxariy, Xoja Ahmed Yassawiy, Najmiddin Qubro, Ábiw 
Mansur Matrudiy, Burxanaddin al-Mar
ǵ
uloniy, Bahauaddin Naqshbandia 
sıyaqlı alımlarımızdıń qaldır
ǵ
an bay ruwxıy miyrasın úyreniw qılmıs sanaldı. 
Tek 
ǵ
ana 
ǵ
árezsizligimizdi al
ǵ
annan keyin miyraslarımızdı qayta tiklewge 
imkan jaratıldı. Bunday imkaniyatlardı qol
ǵ
a kirgiziwimizde xalqımızdıń ullı 
perzenti, mámleket hám siyasattıń ullı 
ǵ
ayratkeri, jetik alım, watanpárwar hám 
milletpárwar insan İslam Karimovtıń jetekshilik hám basshılıq roli tiykar
ǵ
ı 
orındı iyeledi. 
Ǵ
árezsizligimizden keyingi jıllarda ekonomikalıq, jámiyetlik-siyasiy hám 
ruwxıy tarawlarda úlken tabıslar qol
ǵ
a kirgizildi. Mámleketimizde siyasıy 
turaqlılıq payda boldı, bazar qatnasıqlarına basqıshpa-basqısh ótile basladı. 
İ.A.Karimov 1994-jıldan Respublikamızda «Ruwxıylıq hám a
ǵ
artıwshılıq» 
jámiyetshilik orayın dúziw haqqında párman shı
ǵ
ardı. 
Ǵ
árezsizlik jıllarında 
ruwxıy miyrasımızdıń bay 
ǵ
áziynelerine úles qosqan ullı alımlardıń atları qayta 
tiklendi, olardıń tuwıl
ǵ
an kúnleri belgilendi. 
Bahawaddin Naqshbandiydiń 675 jıllı
ǵ
ı, Najmiddin Qubranıń 850 jıllı
ǵ
ı 
keń nıshanlandı. 1998-jılda İmam al Buxariy háziretleriniń 1225 jıllı
ǵ
ı, Ahmed 
al Fer
ǵ
aniydiń 1200 jıllı
ǵ
ınıń belgileniwi Prezidentimizdiń tikkeley 
basshılı
ǵ
ında ámelge asırıldı. 

---

18 
Ǵ
árezsizlik jılları Quranı Karim ózbek tiline awdarma jasaldı. İmam al 
Buxariydiń 4 tomlıq hádisleri, Xoja Axmed Yassawiydiń «Hikmetler» toplamı 
baspadan shıqtı. 
Quranı Kárimdi túsindiriwge ba
ǵ
ıshlan
ǵ
an kitaplardıń baspadan kóplep 
shı
ǵ
arıl
ǵ
anlı
ǵ
ı, Ramazan hám Qurban hayıtı kúnleriniń hám Nawrızdıń ulıwma 
xalıqlıq bayram sıpatında nıshanlanıwı milliy qádiriyatlarımız
ǵ
a úlken itibar 
berilgenligin tastıyıqlaydı. 
Ózbek hám qaraqalpaq ádebiyatında Shı
ǵ
ıs xalıqlarınıń epikalıq 
dóretiwshilik úlgileri arasında áhmiyetli orın tutatu
ǵ
ın «Alpamıs» dástanınıń 
1000 jıllı
ǵ
ınıń ótkeriliwi, «Túrkstan ulıwma úyimiz» uranınıń nıshanı bolıp 
tabıladı.
Ǵ
árezsizligimiz sharapatı menen babamız Ámir Temur, Mırza Ulı
ǵ
bek, 
Babur mırzalardıń atları qayta tiklendi. Olardıń atlarına dem alıw orayları, 
parkler, kósheler, qıyabanlar qoyılıp tuwıl
ǵ
an sáneleri ulıwma xalıqlıq bayram 
sıpatında nıshanlandı. Abdulla Qadiriy, Sholpan, Fitrat, Usman Nasır, Behbudiy 
hám basqalardıń atları tiklendi. Qata
ǵ
anlıq jıllarında milletimiz 
ǵ
árezsizligin 
támiyinlew jolında qurban bol
ǵ
an xalqımızdıń súyikli ullarınıń múbárek atların 
máńgilestiriw maksetinde Watanımız paytaxtı Tashkent qalasında shahidler 
qıyabanı jaratıldı. İ.A.Karimovtıń pármanı menen 9-may kúni «Eske túsiriw 
hám qádirlew kúni» dep belgilenip, Watan ushın, ózbek, qaraqalpaq xalqınıń 
azatlı
ǵ
ı ushın jan bergen sheyitlerdi eslew hám qásterlewge ba
ǵ
ıshlan
ǵ
an 
esteliklerdiń Nókis qalasında da hám respublikanıń barlıq rayonlarında 
ornatılıwı xalıqta úlken ruwxlanıwshılıq tuwdırdı hám keleshekke úlken isenim 
payda etti.
İslam Karimov óziniń «Túrkstan» gazetası xabarshısınıń sorawlarına 
bergen juwaplarında: «…biz adamlardıń pikirlerin bayıtıw, onı jańa máni hám 
mazmun menen bayıtıwdıń tárepdarımız
9
» – dep kórsetkenindey, búgingi kúni 
9
Xalq sózi 1999-yil, 3-fevral 

---

19 
Qaraqalpaqstan Respublikasınıń mádeniyatı hám ruwxıy turmısında keleshek 
áwladlarımız
ǵ
a ruwxıy jaqtan xızmet etetu
ǵ
ın iygilikli isler islendi. 
1998-jılı Ózbekistan Respublikası Ministrler Kabinetiniń 22-mayda
ǵ
ı 
qararı menen qaraqalpaq ádebiyatınıń tiykarın salıwshılardıń biri Berdaq 
Ǵ
ar
ǵ
abay ulınıń 170-jıllıq merekesi pútkil Ózbekistan kóleminde belgilendi 
hám paytaxtımız Nókis qalasında Berdaq atında
ǵ
ı Qaraqalpaq mámleketlik 
universiteti qasınan milliy muzeyi paydalanıw
ǵ
a tapsırıldı. 
1999-jıldıń 19-avgustında Ózbekistan Respublikası Ministrler Kabinetiniń 
«Ájiniyaz Qosıbay ulınıń tuwıl
ǵ
an kúniniń 175 jıllı
ǵ
ın belgilew haqqında»
ǵ
ı 
qararına muwapıq 1999-jıldıń 18-dekabrinde Ájiniyaz Qosıbay ulınıń 175 jıllı
ǵ
ı 
saltanatlı túrde belgilendi. Sonday-aq, Qaraqalpaqstan Respublikasınıń 
ayma
ǵ
ında burın tilge alıw
ǵ
a qorqatu
ǵ
ın, erkinlik hám 
ǵ
árezsizlik ushın 
gúresken Erejep biy, Ábdijáliy maqsım, Ótesh batır h.t.b. el perzentleriniń atları 
tiklenip, xalıqtıń kewlin toltırdı.
Uzaq tariyxımız, bay mádeniyatımızdan gúwalıq beriwshi Xiywa hám 
Buxara qalalarınıń 2500 jıllıq toyları 1997-jılı saltanatlı bayramlandı.
Xalqımızdıń ullı qaharmanlarınıń biri esaplan
ǵ
an Jalalatdin Manguberdiniń 
800 jıllı
ǵ
ı, 2001-jılı ullı miyrasımız esaplan
ǵ
an «Avestonıń» 2700 jıllı
ǵ
ı, 2002-
jılı Termiz qalasınıń 2500 jıllı
ǵ
ı keń túrde saltanat penen nıshanlandı.
Ǵ
árezsizlik jılları ruwxıylı
ǵ
ımızdıń áhmiyetli buwını esaplan
ǵ
an tálim hám 
tárbiya sistemasına milliy ruwxıylıqtı ba
ǵ
ıshlaw
ǵ
a baylanıslı itibarlı isler 
ámelge asırıldı. «Bilimlendiriw haqqında Nızam», ásirese Prezidentimizdiń 
«Kadrlar tayarlawdıń milliy ba
ǵ
darlaması» hám ta
ǵ
ı basqalar milliy 
ruwxıylı
ǵ
ımızdıń rawajlanıwında, mámleketimizdiń keleshekte rawajlan
ǵ
an 
mámleketler qatarınan múnásip orın iyelewinde, milletimiz abıroyınıń asıp 
barıwında o
ǵ
ada áhmiyetli qádem boldı. İslengen jumıslar ruwxıy miyrasımızdı 

---

20 
ózlestiriw, milliy ózligimizdi ańlaw hám basqa da kóplep ruwxıy turmısımızda 
ámelge asırıl
ǵ
an ózgerisler 
ǵ
árezsizligimizdiń jemisi esaplanadı.
Milliy ruwxıy tikleniw barısında Prezidentimiz tárepinen ámelge asırıl
ǵ
an 
áhmiyetli teoriyalıq hám ámeliy áhmiyetke iye bol
ǵ
an isler tómendegi ilimiy 
tárepten, jańa teoriyalıq kontseptsiya jaratıl
ǵ
anlı
ǵ
ın kórsetedi. Olardan:
a) Milliy ruwxıy tikleniwimizdiń ilimiy teoriyalıq kontseptsiyasınıń islenip 
shı
ǵ
ıl
ǵ
anlı
ǵ
ı hám keleshekte ruwxıy rawajlanıwımızdıń XXI ásirdegi 
wazıypaların belgilep beriliwi;
b) 
Milliy 
ruwxıy 
tikleniwdiń 
mámleketimizdiń 
totalitarizmnen 
demokratiyalıq jámiyetke ótiw ja
ǵ
dayında
ǵ
ı ózine tán ózgeshelikleriniń ilimiy 
tiykarlap berilgenligi hám onıń milliy sotsiallıq, ruwxıy sanada 
ǵ
ana emes sonıń 
menen birge ulıwma sotsiallıq, filosofiyalıq oy-pikirdiń rawajlanıwında jańa 
ba
ǵ
dardıń baslan
ǵ
anlı
ǵ
ınıń teoriyalıq jaqtan dáliyllep beriliwi. 

---

21