v
-o‘lchanayotgan muhit harakatining tezligi, m/s;
R
T
– to‘liq bosim,
Pa; РС– statik bosim, Pa;
R
v
- dinamik bosim, Pa;
p
-o‘lchanayotgan muhit zichligi,
kg/m
3
.
Shunday
qilib dinamik bosimni, binobarin. Suyuqlik yoki gaz harakatining
tezligini aniqlash uchun to‘liq va statik bosimlar ayirmasini o‘lchash lozim. To‘liq
va statik bosimlar ayirmasini quvurga ochiq naycha 1 va difmanometrlar 2 ni
ko‘rsatilganidek o‘rnatish yo‘li bilan o‘lchash mumkin.
Difmanometr bilan
o‘lchangan dinamik bosim
(17)
16
bu еrda h – difmanometrdagi suyuqlik sathining farqi, m; g – og‘irlik
kuchining tezlanishi, m/s
2
,
p
1
- difmanometrdagi ishchi suyuqlikning zichligi, kg/m
3
.
(18)
v
урт
- oqimning o‘rtacha tezligi;
v
max
- оqimning quvur o‘qi bo‘yicha maksimal
tezligi; Re – quvur diametriga oid Reynolds soni.
O‘lchanayotgan muhit toza bo‘lib, uning tarkibida
qattiq zarrachalar
bo‘lmasligi lozim. Tezlik naychalari ishlatilganda deyarli bosim yo‘qotilishi
kuzatilmaydi. Bu esa ushbu uslubning afzalligidir.
17
XULOSA
Ushbu kurs ishini bajarish mobaynida, oqim sarf hisoblagichlari haqida o‘z
bilimlarimni
mustahkamlash bilan birgalikda, ularning ko‘pgina turlari turli
maqsadlarda qo‘llanishligini bilib oldim. Sarf o‘lchagichlarning ishlash prinsiplari,
tuzilishi, o‘lchash chegaralari va tarkibiy qismlariga qo‘yiladgan
talablar haqida
chuqurroq bilib oldim. Bu hisoblagichlarni ishlash davomiyligi, aniqlik sinflari va
yo‘l qo‘yishi mumkin bo‘lgan xatoliklarini o‘rgandim. Shu bilan bir qatorda shiddat
bilan rivojlanayotgan texnika va texnologiyalar zamonida sarf o‘lchagichlar ham,
ishlab chiqarish sohasida munosib o‘rin egallab turganini takidlash lozim. Sarf
hisoblagichlarni ishlab chiqaruvchi korxonalar ko‘pgina
topiladi, shular orasidan
eng ishonchlisini tanlash va ishlab chiqarishda joriy etish ham bizlardan chuqur bilim
talab etadi. Shu sababdan ham, bu kurs ishini bajarishda davomida olgan bilim va
ko‘nikmalarim kelgusidagi o‘qish va ish faoliyatimda menga katta yordam berishiga
ishonaman.
18
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR
1.
Alan S. Moris, Reza Langari. Measurement and Instrumentation. -UK:
Academic Press.
2.
Yusupbekov N.R., Muxamedov B.I., G‘ulomov Sh.M. Техnologik jarayonlarni
nazorat qilish va avtomatlashtirish. –Тоshkent: O‘qituvchi.
3.
Юсупбеков Н.Р., Мухамедов Б.Э., Ғуломов Ш.М. Технологик жараёнларни
бошқариш системалари. –Тошкент: Ўқитувчи.
4.
Зайцев С.А., Грибанов Д.Д., Толстов А.Н., Меркулов Р.В.
Контрольноизмерительные приборы и инструменты. –М.: Академия.
5.
Иванова Г.М., Кузнецов Н.Д., Чистяков В.С. Теплотеxнические измерения
и приборы. –М.: МЭИ.
6.
ГОСТ 8.563.1-1997. Измерение расхода и количества
жидкостей и газов
методом переменного перепада давления. М.: ИПК Издательство
стандартов.
Internet saytlar ro‘yxati
•
Aim.uz
•
Arxiv.uz
•
Library.ziyonet.uz