Innovatsiya va intergatsiya

1-variant
. O'qituvchi «to'g'ri va notow
g‘ri» so'zlarni tarqatib, o'quv- 
chilarni juft yoki kichik guruhlarga bo‘lib, mustaqil ravishda kulgili 
hikoya yoki fantastik qissa tuzishni taklif qiladi.
2-variant
. Uvga vazifa beriladi.
4-bosqich. O ’quvchilar ishlari o'qiladi. O'qituvchi o'quvchilar yorda- 
mida natijalarni jamlaydi, shu tarzda xatolar ustida ishlashni tugatadi.
Darslarda teskari ertaklardan foydalanish usullari
147

---

1-bosqich. O'qituvchi doskaga dars mavzusiga bogiiq b o ig an
a s o s i y
so'zlar va tushunchalarning ro'yxatini yozadi.
2-bosqich. O'qituvchi o'quvchilarga hamma biladigan ertakni 
tanlashni taklif qiladi. ianlangan ertak asosida o'qituvchi o'quvchilar 
yordamida qanday qilib bosh qahramonlarning paydo boiishini, 
ularning harakatlari va asosiy sujetda b o igan sarguzashtlar ketma- 
ketligini aks ettiruvchi chizmani tuzish mumkinligini namoyish qiladi.
3-bosqich. O'qituvchi qanday usullar yordamida ertakning «avra- 
astarini» ag'darish. yaiii bosh qahramonlarning joylarini almashtirish, 
ularning harakatlarini o'zgartirish va shu kabilarning mumkinligini 
o'quvchilarga ko'rsatadi.
4-bosqich. O'qituvchi o'quvchilar bilan birgalikda «yangi ertak­
ning» sxemasini tuzishni taklif qiladi. u yerda dars mavzusiga bogiiq 
tushunchalar muhim rol o4 navdi.
5-bosqich. O'qituvchi birgalikda, juft-juft b o lib yoki kichkina 
guruh bo'lib og'zaki yoki yozma hikoya - o'qish ertagini tuzishni taklif 
qiladi.
Xulosa
1. Xato metodi yangi fikrni yuzaga keltiradi, yangi hikoyaning 
konturini moijallaydi.
2. «Teskari ertaklar» metodini biror ertakning bir elementiga yoki 
hamma elementlariga qoilash mumkin, qisman yangi yoki butunlay 
yangi hikoya bo'lib chiqishi aynan shunga bogiiq.
3. Birinchi va ikkinchi sinflarda ertaklarni yaratish ikkinchi bosqich 
asosida boladi. ya’ni tanlangan ertak «kadrlarga ajratiladi» va asosiy 
sujetning sxemasi tuziladi. u sujetga dars mavzusiga b o g iiq b oig an 
asosiy so'zlar va tushunchalar kiritiladi hamda shu asosda ertakning 
o’zgartirilgan shakli y uzaga keladi.
4. Uchinchi va to’rtinchi sinflarda o'quvchilar hikovalar tuzishning 
har xil 
usullarini o'zlashtirganlaridan keyin bosqichma-bosqich 
koi'satmada tasvirlangan hamma muolajalardan foydalanishi mumkin. 
Variantlardan biri quyidagicha bolishi mumkin: o'quvchilar mustaqil 
o'quv materialini o'qishadi va asosiy tushunchalar, yangi va notanish 
so'zlarni ajratib, bilgan ertakni qismlarga bo’ladilar. «teskari» ertakning 
sxemasini tuzadilar va unga yangi m aiumotlarni kiritadilar, yozadilar 
va aytib beradilar.
148

---