Innovatsiya va intergatsiya

rialni idrok qilishga tayyorligi haqida axborot berishi kerak. Kirish
qismida pedagog bolalarning b olg 'u si mashg'ulot haqidagi dastlabki
tasavvurlarini shakllantiradi, ularning faoliyatini tashkil etadi, va’ni
baholash sistemasi bilan tanishtiradi, mashg'ulot planini ma'lum qiladi,
ularni komandalarga boiadi. Baholashning an'anaviy tizimida pedagog
aniq mezonlarni berishi. zarur qoidalarni tushuntirishi kerak. Bolalar
guruhlarga bo'linganda ularning xatti-harakatlarini raqobat asosiga
emas, balki hamkorlik asosiga qurish lozim. Buning uchun quyidagi
usul samaralidir: guruhlarga to'g'ri javoblar uchun baholar o'rniga
qirqib ajratilgan rasmning bolakchalari tarqatiladi. Mashg'ulotning
107

---

yakuniy qismida bu b o ia k la r d a n um um iy rasm y i g ila d i ham da ballar 
miqdori emas, balki u m um iy natija muhimligi ayon b o iib qoladi. Mash™ 
g'u lotning kirish qismida bolalarni faollashtirishning turli-tum an metod- 
lari ham da vositalaridan: m uam m oli suhbat, rebus, krassvord, topqirlik 
va chaqqonlikka doir topshiriqlar va hokazolardan foydalanish m um kin.
3. 
M a sh g ‘ulotning asosiy qismi vaqt jihatidan eng davom li b o iis h i 
kerak (m ashg'ulotning 2/4, 13 dan sal ko'proq qismi).
Pedagogik maqsad: 
m ash g ‘ulotning asosiy g'ovasini amalga 
oshirish.
Tipik xatolar: bolalarning qisman yoki butunlay passivligida peda- 
gogning faolligi. M etodlarning bir xilligi - faqat hikoya yoki suhbat. 
K o 'rgazm alilikning yo'qligL foydalaniladigan tarbiya vositalarining 
ju d a h am kamligi. Ongni shakllantirish m etodlarining xulq-atvorni 
shakllantirish m etodlaridan ustunligi. Darsning o'quv muhiti yaratilishi. 
Ibratlilik, o'rganish, nasihatgo'ylik qilish. 
Metodik tavsiyalar:
agar 
bolalar m aksim al ravishda faol b o isalar, m ashg'ulotning rivojlan­
tiruvchi, to 'g iilo v c h i, shakllantiruvchi. tarbiyalovchi, t a i i m beruvchi 
vazifalarini am alga oshirishda tarbiyaviy sam ara yuqori b o ia d i. Sinf­
dan tashqari m ashg'ulotda bolalarni faollashtirishda darsdan farq 
qiladigan alohida emotsional m uhitni yaratish birinchi darajali ah a­
miyatga ega. Masalan, bolalardan q o ila rin i ko4tarish, o'r nilaridan 
turish talab etilmaydi. Intizom ni saqlab turish uchun alohida qoidalar 
jo riy qilinadi. Bir masala yuzasidan bir necha o'quvchi o‘z fikrini 
bildirishi eng qulaydir. Pedagogning nutqida «to'g'ri», «balli», «ofarin» 
deb baholaydigan fikrlarning boim asligi, baholar oim iga xayrixohlik, 
his-hayajon, pedagogning his-tuyg'ularini ifodalovchi, qoyil qolish 
bilan aytilgan «На», «Juda qiziqarli». «Yangi xabaring uchun rah mat». 
«Shundaymi?», «Buni qarang-a!» kabi iboralardan foydalanish iliq, 
xayrixohlik m uhitining yarati 1 ishiga yordam beradi. A gar pedagog 
xulq-atvorni shakllantirishning xilma-xil m etodlaridan iloji boricha 
ko‘p foydalansa: vaziyatni, o'y inni tarbiyalovchi mashqlar, o'rgatish. 
topshiriqlar berish, m ashg'ulotga turli xil faoliyat turlari: mehnat, 
ijodiy ishlar, sport elementlari va hokazolarni kiritsa samaradorligi 
oshib boradi. Pedagog turli faoliyat turlarini tashkil etishda bolalarni 
gu ru h larg a birlashtirar ekan, ularni bir-birlari bilan erkin m uom alada 
b o i a d i g a n qilib joylashtirishi, vazifalarni esa har bir ishtirokchi o*zi
108

---