Innovatsiya faoliyatini moliyalashtirish

4. Innovatsiya faoliyatini moliyalashtirish.

Moliyaviy resurslarni jalb etish imkoniyati nuqtai nazaridan investitsiya loyihalarini moliyalashtirishning ikki usuli: tashqi va ichki manbalarga asoslangan moliyalashtirish farqlanadi. Moliyalashtirishning tashqi manbalariga davlatning maxsus imtiyozli kreditlari (Davlat mulk qo’mitasi, Bandlik jamg’armasi, Dehqon va fermer xo’jaliklari jamg’armalari, Mikrokreditbankning maxsus resursi va h.k.); tijorat banklari kreditlari (Imtiyozli kreditlash maxsus jamg’armasi); qimmatli qog’ozlar chiqarish va sotishdan tushgan mablag’lar; xorijiy kredit liniyalari mablag’lari va boshqalar kiradi.

Moliyalashtirishning ichki usulidan foydalanishda moliyaviy resurslar tashkil topish manbalari sifatida quyidagilar maydonga chiqadi: foyda, oborotdan tashqari aktivlarni sotish, mol etkazib beruvchilardan olingan kreditlar, debitorlik qarzlarining kamayishi, amortizatsiya ajratmalari, tadbirkorlarning jamg’armalari va boshqalar. Ayrim holatlarda muhim moliyalashtirish manbai sifatida mol etkazib beruvchilardan olingan kreditlardan foydalanish mumkin, biroq, bunda mol etkazib beruvchilar bilan yaxshi munosabatlar saqlanishi va ta’minotning barqarorligi buzilmasligi lozim.
Tashqi moliyalashtirishning har qanday usulida korxona qarz olish hisobiga yoki aksiyalar chiqarish yo’li bilan moliyalashtirishni tashkil etadi. Tashqi manbalardan jalb etilgan mablag’lar quyidagi uch xil baholash mezoniga asoslanadi: mablag’lardan imkon boricha foydalanish vaqti, xarajatlar miqdori (qarz kapitali qiymati), korxona ustidan nazoratning darajasi.


54. MERKOSUR tashkiloti va uning maqsadi

Rivojlanayotgan mamlakatlar xududiy integrasiyasining xususiyatlari (MERKOSUR).

90-yillar o’rtalarida Lotin Amerikasi mamlakatlarida integrasiya jarayonlari kuchayib bordi. 1991 yilda tuzilgan va 1995 yil 1 yanvardan kuchga kirgan Braziliya, Argentina, Paragvay va Urugvay o’rtasidagi shartnomaga asosan ushbu mamlakatlarni o’zaro yaqinlashtiruvchi yirik mintaqaviy savdo – iqtisodiy ittifoq yuzaga keldi (2006 yil iyuldan Venesuela ham a’zolikka qabul qilingan). Bunda deyarli 90% o’zaro savdo aloqalarida barcha chegaralovchi to’lovlar olib tashlandi hamda uchinchi mamlakatlar bilan munosabatlarda yagona bojxona tariflari o’rnatildi.

MERKOSUR integrasion jarayonlarini muvofiqlashtiruvchi va boshqaruvchi muqarrar tizimga ega. Unga tashqi ishlar vazirligi tarkibidagi umumiy bozor kengashi, umumiy bozor guruhi – ijrochi organ va unga bo’ysunuvchi 10ta texnik komissiya kiradi. MERKOSURning faoliyati unga kiruvchi mamlakatlar iqtisodiyoti rivojlanishini barqarorlashtirishga, shu jumladan inflyasiyani jilovlashga va ishlab chiqarishni rag’batlantirishga yordam beradi. Shu bilan birgalikda valyutani tartibga solish, soliqqa tortishni unifikasiya qilish hamda mehnat qonunchiligida bir qator hal qilinmagan muammolar mavjud.

MERKOSURning tashkil etilishi o’zaro savdoning birdaniga oshishiga hamda boshqa mintaqaviy savdo guruhlari bilan savdo-iqtisodiy xamkorlikning kengayishiga olib keldi. Shuningdek, o’zaro investision faollik ham sezilarli darajada oshdi va bunining natijasida xorijiy investisiyalar oqimi jadallashib bordi. MERKOSURning ijobiy faoliyati mintaqadagi siyosiy barqarorlikka sezilarli ta’sirida namoyon bo’ldi.
G’arbiy Yevropa integrasiyasidan farqli ravishda Janubiy Amerika birlashmasi turli xil davlatlar o’zining darajasi bo’yicha nafaqat yagona tashkilotda birga bo’lishi, balki samarali hamkorlik qilardi. Buning uchun birlashmaning barcha bosqichlariga astoydil tayyorgarlik, uning faoliyatini yuqori malakali boshqaruvi, shuningdek bu jarayonda har bir mamlakatning o’z o’rnini topishi hamda ziddiyatlarni yumshatish uchun yuksak mahorat talab qilinardi.

49. Investitsiyalarni himoyalash bo’yicha ko’p tomonlama agentlik MIGA

Ko'p tomonlama investitsiyalarni kafolatlash agentligi (MIGA)

Ko'p tomonlama invetitiyalarni kafolatlah agentligi rivojlanayotgan mamlakatlarga iyoiy va iqtiodiy xavflarni ug'urtalah orqali invetitiyalarni targ'ib qiluvchi xalqaro tahkilotdir.

Ko'p tomonlama investitsiyalarni kafolatlash agentligi (MIGA) nima?

Ko'p tomonlama investitsiyalarni kafolatlash agentligi rivojlanayotgan mamlakatlarga siyosiy va iqtisodiy xavflarni sug'urtalash orqali investitsiyalarni targ'ib qiluvchi xalqaro tashkilotdir.
Rivojlanayotgan mamlakatlarga to'g'ridan-to'g'ri xorijiy investitsiyalarni jalb qilish orqali agentlik iqtisodiy o'sishni qo'llab-quvvatlash, qashshoqlikni kamaytirish va odamlar hayotini yaxshilashga qaratilgan.
Ko'p tomonlama investitsiyalarni kafolatlash agentligini (MIGA) tushunish
Ko'p tomonlama investitsiyalarni kafolatlash agentligi (MIGA) Jahon banki guruhining a'zosi bo'lib, uning shtab-kvartirasi Vashington shahrida joylashgan bo'lib, 2020 yil mart holatiga ko'ra 181 a'zo hukumat MIGA-156 rivojlanayotgan davlatlari va yana 25 ta sanoati rivojlangan mamlakatlarni tashkil etadi.
Asosiy mahsulot
Ko'p tomonlama investitsiyalarni kafolatlash agentligi (MIGA) rivojlanayotgan mamlakatlarga siyosiy va iqtisodiy xavflarni sug'urtalash orqali investitsiyalarni targ'ib qiluvchi xalqaro institutdir.
Agentlik rivojlanayotgan mamlakatlarga to'g'ridan-to'g'ri xorijiy investitsiyalar orqali iqtisodiy o'sishni qo'llab-quvvatlash, qashshoqlikni kamaytirish va odamlar hayotini yaxshilashga qaratilgan.
MIGA Jahon banki guruhining a'zosi bo'lib, 2020 yil mart holatiga ko'ra 181 davlatga a'zo.
MIGAning qisqacha tarixi
Agentlik rivojlanayotgan mamlakatlarda nodavlat xatarlardan davlat va xususiy investitsiyalarni sug'urtalash manbalarini to'ldirish uchun tuzilgan. Uning ko'p qirrali xarakteri va rivojlangan va rivojlanayotgan mamlakatlar tomonidan homiylik qilinishi, o'z mablag'larini investitsiya qilish uchun chegaradan o'tib ketayotgan odamlar orasida ishonchni kuchaytirishi sifatida qaraldi.

1985 yil sentyabr oyida Jahon banki ko'p tomonlama siyosiy xavflarni sug'urtalash bo'yicha provayder g'oyasini ma'qulladi va 1988 yil aprel oyida MIGA ni tashkil qildi. Agentlik o'zining dastlabki 29 a'zo davlatlari orasida 1 milliard dollarlik kapital bilan ish boshladi. Bahrayn, Bangladesh, Barbados, Kanada, Chili, Kipr, Daniya, Ekvador, Misr, Germaniya, Grenada, Indoneziya, Yamayka, Yaponiya, Iordaniya, Koreya, Kuvayt, Lesoto, Malavi, Gollandiya, Nigeriya, Pokiston, Samoa, Saudiya Arabiston, Senegal, Shvetsiya, Shveytsariya, Buyuk Britaniya va AQSh.

1991 yilda MIGAga a'zo davlatlar soni 100dan oshdi. Sakkiz yil o'tgach, agentlik tomonidan berilgan kafolatlar umumiy qiymati 1,3 milliard dollarga yetdi va birinchi marta 1 milliard dollarlik belgidan oshib ketdi. Shuningdek, agentlik 2009 yilda global moliyaviy inqirozdan so'ng Evropa va Markaziy Osiyodagi iqtisodiyotni qo'llab-quvvatlash uchun 1,2 milliard dollar miqdorida kafolatlar bergan.
MIGA nima qiladi
MIGA to'g'ridan-to'g'ri xorijiy investitsiyalarni rag'batlantirish maqsadida turli xil xizmatlarni taklif etadi. Bularga valyuta cheklovlaridan, mojarolar yoki urushlarning boshlanishidan, sarflangan cheklovlardan va kompaniya aktivlariga tegishli cheklovlardan xavfni sug'urtalash kiradi

Rivojlanayotgan mamlakatlarga sarmoya kiritmoqchi bo'lgan korporatsiyalarga siyosiy xavflarni sug'urtalashdan tashqari, MIGA rivojlanayotgan mamlakatlar hukumatlariga maslahat xizmatlarini taklif etadi. Tashkilot ushbu hukumatlar amal qilishi kerak bo'lgan siyosat va protseduralar va ushbu mamlakatlar xorijiy investitsiyalarni jalb qilishning eng yaxshi usullari to'g'risida maslahat beradi. MIGA-ning boshqa xizmatlariga litsenziyalash, franchayzing va texnologiyani qo'llab-quvvatlash kiradi.

Chet el investitsiyalari dollarining ma'lum mintaqalarga kirib kelishini engillashtirish uchun agentlik bir qator xalqaro loyihalarni qo'llab-quvvatlaydi va amalga oshiradi. Ulardan biri 2005 yilda ishga tushirilgan Afg'oniston investitsiyalarini kafolatlash vositasidir. Agentlikning maqsadi mamlakatni to'g'ridan-to'g'ri xorijiy investitsiyalar uchun eshiklarni ochib, urush boshlanib ketganda, mamlakatni qayta qurish ishlarida yordam berish edi.
44. Investitsiya risklari turlari

Risk - bu bashorat qilinayotgan loyihani amalga oshirishda haqiqiy sharoitlardan ozgina chekinilganda daromadlarni ololmaslik yoki zararlarning paydo bo’lib qolish ehtimolidir.

Risklarni quyidagi guruhini keltirish mumkin:

• 
  Loyiha ishtirokchilari riski;
  
• 
  Loyiha smeta qiymatining oshish riski;
  
• 
  Qurilishni o’z vaqtida tugamaslik riski;
  
• 
  Ish va obyekt sifatining pastligi riski;
  
• 
  Konstruksion va texnik risklar;
  
• 
  Ishlab chiqarish riski;
  
• 
  Boshqaruv riski;
  
• 
  Sotish riski;
  
• 
  Moliyaviy risk;
  
• 
  Mamlakat riski;
  
• 
  Ma’muriy risk;
  
• 
  Huquqiy risk;
  
• 
  Fors-major riski.
  

39. Investitsiya muhiti va unga ta’sir qiluvchi omillar

Investitsiya muhiti va unga ta’sir etuvchi omillar

Mamlakatning iqtisodiy rivojlanish darajasi, investitsiya faolligining o’sish sur’atlari investitsiya muhitiga ko’p jihatdan bog’liqdir. Investitsiya muhitining jozibadorligi xorijiy investitsiyalar oqimini ko’paytirishning muhim omili hisoblanadi. Iqtisodiyotda investitsiya faoliyatining rivojlanishi, ichki va tashqi investitsiyalarni jalb qilishning ko’lami, yo’nalishlari va samaradorligi, bevosita, investitsiya muhitiga bog’liqdir.

Iqtisodchi-olimlardan A.Vaxabov, Sh.Xajibakiev, N.Muminovlar investitsiya muhiti to’g’risida quyidagilarni ta’kidlab o’tadilar: «Investitsiya muhiti – bu xorijiy kapital qo’yilmalarining qaltislik darajasini va ulardan mamlakatda samarali foydalanish imkoniyatlarini oldindan belgilaydigan iqtisodiy, siyosiy, yuridik va ijtimoiy omillar yig’indisidir. Investitsiya muhiti kompleks, ko’pqirrali tushuncha bo’lib, milliy qonunchilik, iqtisodiy shart-sharoitlar (inqiroz, o’sish, stagnatsiya), bojxona rejimi, valyuta siyosati, iqtisodiy o’sish sur’atlari, inflyatsiya sur’atlari, valyuta kursining barqarorligi, tashqi qarzdorlik darajasi kabi ko’rsatkichlarga ega»

Ta'sir etuvchi omillar

-Iqtisodiy holat

Mamlakat to’lov balansining holati, valyuta-pul tizimi barqarorligi, tashqi iqtisodiy aloqalarnnng rivojlanganligi, ichki bozor sig’imining kattaligi, inflyatsiya darajasi, YaIM, sanoat va qishloq xo’jaligi mahsulotlari ishlab chiqarishning o’sish sur’atlari

-Huquqiy baza

Yangi sharoitlarga mos keladigan, mamlakat va uning alohida tarmoqlarining ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanishini boshqaradigan huquqiy-me’yoriy, jumladan, respublika Prezidentining farmonlari va qarorlari, hukumat qarorlari, tegishli nizom va yo’riqnomalarning mavjudligi

-Tabiiy hom ashyo resurslari

Mineral, xom ashyo, yoqilg’i-energetika va suv resurslari zahiralari, qishloq xo’jaligi xom ashyosini ishlab chiqarish hajmlari

-Mehnat resurslari va bandlik

Iqtisodiy faol aholi soni, band aholi ulushi, ishsizlik darajasi, xizmatchilar daromadi darajasi, kadrlarning malaka darajasi, aholining savodxonligi

-Ishlab chiqarishning texnik bazasi

Asosiy ishlab chiqarish fondlari, ishlab chiqarish quvvatlaridan foydalanish darajasi, uskunalarning foydalanish muddati, asosiy fondlarning eskirishi darajasi

Moliya kredit tizimi

Soliq va kredit siyosati, iqgisodiyotning real sektori korxonalarining foydalilik va rentabellik darajasi. Narx siyosati va narxni shakllantirish siyosati
-Infratuzilma

Bank tizimining rivojlanishi holati, transport, kommunikatsiya xizmatlari va mexmonxona xo’jaligi sohalari, tovar va fond birjalari, marketing, konsalting, auditorlik xizmatlari, sug’urta sohasi tarmog’ining ishonchliligi

-Ekologik vaziyat

Atrof-muhitning ifloslanish darajasi, radiatsion fon, zararli chiqindilar, tabiiy iqlim va uning o’zgarishi, xorijiy fuqarolarning unga moslashish darajasi

34. Lizing munosabatlari tarixi

Lizing — bu kreditning pulsiz shakli boʻlib, odatda ishlab chiqarish vositalari va boshqa moddiy boyliklarni keyinchalik foydalanuvchilar tomonidan muntazam ravishda haq toʻlab borib, sotib olish sharti bilan uzoq muddatli ijaraga berish.

Oʻzbekistonda birinchi L. kompaniyalari 1994-yildan boshlab tashkil etila boshladi. 2003-yilda 6 ta L. kompaniyasi ishladi. Oʻzbekiston Respublikasida L. munosabatlari Oʻzbekiston Respublikasining 1999-yil 14 apr.da kabul qilingan "Lizing toʻgrisida"gi qonuni bilan tartibga solinadi. L. boʻyicha amaliy ishlarni olib boradigan "Oʻzbeklizing Interneyshnl" (1995), "Oʻzqishloqxoʻjalikmashlizing" aksiyadorlik kompaniyalari respublikadagi yirik L. kompaniyalari hisoblanadi.

Lizing muomilallarini yuzaga kelishining uzoq tarixiy bosqichlarini harakterlash mumkin. Ilk bor "lizing" atamasi 1877 yilda qo’llanilgan, o’sha davrda "Bell" telefon kompaniyasi o’zining telefon apparatlarini mijozlarga sotmasdan, balki ijaraga berish to’g’risida qaror qabul qilish bilan uning dastlabki qadamlarini boshlagan edilar. Bunga ko’ra, o’rnatiladigan asbob-uskunalar mijozning uyi yoki ofisiga faqat ijara to’lovlari bo’yicha o’rnatiladigan bo’ldi.

Lizing jarayonlari bo’yicha asosiy ish faoliyati yuritadigan dastlabki aktsionerlik jamiyati 1952 yilda San-Frantsiskoda tashkil etilgan "United States Leasing Corporation" Amerika kompaniyasidir. Frantsiyada birinchi lizing kompaniyasi 1957 yil, Angliyada-1960 yil, Germaniyada-1962 yil, Italiyada-1963 yil, Yaponiyada-1969 yilda tashkil etilgan. Bunday kompaniyalar vatanimizda 1990 yillarning o’rtalariga kelib tashkil etila boshlandi.
24.Lizingning iqtisodiy mazmun-mohiyati

Hozirgi vaqtda ham "lizing" va "ijara" tushunchalarini ta’riflashda har xil fikrlar mavjud. Buning mohiyati shundaki, mamlakatimiz amaliyotida bu ikki termin turlicha tushunchalardir. To’g’ri, "ijara", "moliyaviy ijara (lizing)", "moliyaviy lizing" va boshqa tushunchalar alohida me’yoriy hujjatlar bilan amaliyotga kiritilgan. Boshqacha qilib aytganda, ijara jarayonlarining ma’lum bir qismi xorijiy "lizing" so’zi bilan nomlanadi. Lekin albatta ularning farqlanish belgilari mavjud.

O’zbekiston Respublikasining 14 aprel 1999 yil qabul qilingan “Lizing to’g’risida”gi Qonunida lizing tushunchasiga quyidagicha ta’rif berilgan: “Lizing ijara munosabatlarining alohida to’ri bo’lib, unda bir taraf (lizing beruvchi) ikkinchi tarafning (lizing oluvchining) topshirig’iga binoan uchunchi tarafdan (sotuvchidan) haq evaziga egalik qilish va foydalanish uchun lizing shartnomasida belgilangan shartlarda berib qo’yish maqsadida mol – mulkni (lizing obyektini) oladi”.
"Tadbirkorlik faoliyati uchun foydalaniladigan iste’mol qilinmaydigan har qanday ashyolar, shu jumladan korxonalar, mulkiy komplekslar, binolar, inshootlar, uskunalar, transport vositalari hamda ko’char va ko’chmas mulk lizing obyektlari bo’lishi mumkin. Yer uchastkalari va boshqa tabiat obyektlari, shuningdek erkin muomalada bo’lishi qonun hujjatlari bilan taqiqlangan yoki muomalada bo’lishining alohida tartibi belgilangan mol-mulk lizing obyektlari bo’lishi mumkin emas." («Lizing to’g’risida»gi Qonunning 3-moddasi)
Jahon amaliyotida, lizingning asosiy tiplari ijara muddati bo’yicha: uzoq muddatli – lizing (uch yil yoki ko’proq muddatda amalga oshiriluvchi); o’rta muddatli – xayring (bir yildan uch yilgacha); qisqa muddatli - reyting (bir yildan kam bo’lgan muddatli).
Lizingning asosiy turlariga moliyaviy va operativ lizingni kiritishimiz mumkin. Moliyaviy lizing - lizing beruvchi lizing oluvchi tomonidan belgilangan mulkni sotuvchidan sotib olish va lizing oluvchiga belgilangan to’lov va lizing predmeti to’liq amortizatsiya muddatiga teng bo’lgan muddatga ma’lum bir shartlar asosida vaqtinchalik foydalanishga berishdir.
Operativ lizing- lizing beruvchi mulkni sotib olib, uni lizing predmeti sifatida belgilangan to’lov hisobiga, shartnomada belgilangan ma’lum bir muddatda tegishli shartlar asosida vaqtinchalik egalik qilish va foydalanishni lizingga oluvchiga beradi. Operativ lizingda lizing predmeti uni to’liq amortizatsiya muddati o’tib bo’lgunga qadar bir necha marotaba lizingga berilishi mumkin.

Moliyaviy lizingning kamchiliklariga quyidagilarni kiritish mumkin: lizing oluvchida lizing to’lovlarini olishdagi tavakkalchiligi va mulkni ma’naviy eskirish xatari lizing oluvchi o’z mablag’lari hisobiga olgandagiga qaraganda yuqori bo’lishi, ayrim hollarda esa bank krediti evaziga sotib olgan mulkka nisbatan lizingga olingan mulk bahosining yuqori bo’lishi, oshirib yuborilgan lizing to’lovlari mahsulot bahosining oshib ketishi va uning raqobatbardoshligini kamayishiga olib kelishi mumkin.

Keltirilgan kamchiliklar kapital qo’yilmalar shaklidagi harajatlashning ushbu usuliga berilgan umumiy ijobiy bahoga unchalik ta’sir ko’rsatmaydi.

Lizing jarayonlarining iqtisodiy samarasi ko’p hollarda ularning nechog’lik puxta rasmiylashtirilishiga bog’liq.

29.Investitsiya risklarini sug’urtalash.

Investitsiya riski bu - investorlarning mulkiy manfaatlari bo'lib, ular o'zlarining depozitlarini ularni yo'q qilish, eskirishi yoki to'liq xavfidan saqlash bilan bog'liq.

Investorlarning sug'urtalashdan asosiy maqsadi, shubhasiz, sug'urta hodisasi yuz berganda o'z mablag'larini tejashdir

Investitsiyalarni sug'urtalash kontseptsiyasi investorning siyosiy xavflarini sug'urtalashni o'z ichiga oladi; moliyaviy xavflar; Qurilish-montaj xavflari; ko'chmas mulk ob'ektlari; Shartnoma majburiyatlarini bajarmaslik

Har qanday investitsiya faoliyati kutilayotgan daromadni yoki investitsiya investitsiyalarining butun hajmini yo'qotishning sezilarli xavfi bilan bog'liq. Investitsion sug'urta shartnomasi investitsiya faoliyatining turli turlari va sohalarida yuzaga kelishi mumkin bo'lgan yo'qotishlarning oldini olishga va investorning kapitalini yuzaga kelishi mumkin bo'lgan fors-major holatlaridan himoya qilishga yordam beradi. Infull sug'urta brokeri barcha sug'urta kompaniyalarining takliflarini tahlil qiladi va siz uchun eng yaxshi investitsiya sug'urta shartnomasini tanlaydi.

9. Korxonani o’z mablag’lari

Mulkchilik darajasi bo'yicha foydalaniladigan kapital o'z va qarzga bo'linadi.

O'z mablag'lari - bu korxona ixtiyorida bo'lgan, ichki manbalar hisobidan shakllanadigan mablag'lar.

Qo'shimcha kapital qayta baholanmagan summani tavsiflaydi joriy aktivlar, belgilangan tartibda ishlab chiqarilgan, shuningdek tekin olingan qiymatlar va shunga o'xshash boshqa miqdorlar.

Zaxira kapitali qonun hujjatlariga muvofiq ishlab chiqarish bilan bog‘liq bo‘lmagan yo‘qotishlar va yo‘qotishlarni qoplash, shuningdek ushbu maqsadlar uchun hisobot yilida foyda bo‘lmagan yoki yetarli bo‘lmagan taqdirda ishtirokchilarga daromadlar (dividendlar) to‘lash uchun tuziladi.

Zaxira fondlari kelgusi xarajatlarni, to'lovlarni, shubhali qarzlar(korxonaga), xodimlarga kelgusida ta'til to'lash uchun, yil davomida ish natijalari bo'yicha mukofotlar to'lash uchun, asosiy vositalarni ta'mirlash bo'yicha kelgusi xarajatlarni qoplash uchun va boshqalar.

Zaxira qonun hujjatlariga muvofiq shakllantiriladi; ta'sis hujjatlari va korxonada qabul qilinadi hisob siyosati... Zaxiralarni (fondlarni) shakllantirishning asosiy manbai sof foyda hisoblanadi. Sharoitlarda bozor iqtisodiyoti Zaxira kapitali sifatida harakat qiladi sug'urta fondi, yo'qotishlarni qoplash va korxonadan yetarlicha foyda bo'lmagan taqdirda uchinchi shaxslarning manfaatlarini himoya qilishni ta'minlash maqsadida yaratilgan.

Jamg'arish fondlari - kapital qo'yilmalarni moliyalashtirish uchun foydalaniladigan mablag'lar.

Maqsadli moliyalashtirish va tushumlar - muayyan maqsadli tadbirlarni amalga oshirish uchun davlat (shahar) yoki homiy tomonidan korxonaga ajratiladigan mablag'lar.

19.Investitsiya loyihalarini sindikatli kreditlash.
Sindikatli kreditlash – bu bir necha banklar tomonidan yirik investitsiya loyihalarini birgalikda kreditlash degani.
Sindikatli kreditlashga jalb qilingan mablag’lar loyihalarni moliyalashtirishga, tovar-material zahiralari uchun to’lovlarga, ishni bajarish va xizmat ko’rsatishga, shuningdek boshqa maqsadlarga yo’naltirilishi mumkin.





14. Xorijiy investitsiyalarning ijobiy va salbiy oqibatlari