Ijtimoiy mijozlarga xizmat

"Ijtimoiy mijozlarga xizmat" tushunchasi
Ijtimoiy mijozlarga xizmat atamasi ijtimoiy ish predmeti va obyekti uchun sinonimdir. Ammo mijoz atamasi tor manolidir.
Ijtimoiy ishda mijozlar ostida individual yoki odamlar guruxining turli xil muammolarni yechishda yordam berish va o’z vaqtida ijtimoiy xizmatlardan yordam ko’rish manosini anglatadi.Bu xolatga ijtimoiy xizmatlar faoliyatning maxsus shakllari va ishlarning funksiyasi ozgina bo’lsada sabab bo’lmaydi,lekin bu ijtimoiy ish va xizmatlarning fikri,his tuyg’ulari, shaxslararo munosabati sistemasidir. Shuningdek Ijtimoiy ish buyurtmachilari iqtisodiy himoya qilinmagandir., jamiyatdagi sektorlarnining ahamiyati oz va mo’rtdir.Ijtimoiy ishning zamonaviy shaklida ularning muommosini hal qilish mijozlarga farqli yondashuv tabaqalashtirigan tarzda hal qilingan.Bu ijtimoiy rol shaxslarining ehtiyojlari,manfaatlari an’analarini saqlab turishni taklif qilgan.Tanlangan texnologiyalar va ijtimoiy ishlarning metodlariga muvofiq o’zlarning analiziga asos solishgan.Farqli murojaatdan yondashuv ekspertlar shaxsiy mijozlar va o’zining murakkab situatsiyasidan o’ziga xos xusisiyatlarda ish ko’radilar.Ushbu yondashuv bizga ekspertlarning yordamisiz shaxsiy imkoniyatlar beradi, lekin maxsus manfaatlar ruhiyat,hissiyotlar bilan sotsial guruhlardir (yolg’iz yashaydigan shunday keksa kishilar,zamonaviy urush harakatlarining qatnashchilari va hokazo).Sotsial operatsiyalar formalarining tanlanishi faqat jamiyatning individual hursandchiliklari va muammolariga bog’liq emas, balki ularning fikrlari, ijtimoiy tashkilotlarning turlarida buyurtma bo’lishidir.
Amerikalik jamiyatshunoslar A Pinkus va AMinahanlar o’zlarining ijtimoiy ish qobiliyatlarini rag’matlntirish nazariyasini mijozlariga taklif qilishgan. Bu yondashuv o’zaro hamkorlik va focus o’zgarishlar hisoblanadi.Bu turli xil ishonchli mijozlarning faoliyati, birlashgan mutaxassislarning harakatlari orqali muhtojlarga yordam berishni anglatadi.Bu yerda odamlar bilan ichki aloqalar maqsadli harakatlar ijtimoiy ishning amaliyot usullari:iqtisodiy,huquqiy,tibbiy, mantiqiylardek turli xil bo’lishi mumkin.Bu o’quv qo’llanma-lug’atda harakatning kalit so’zlari izohi aniq belgilangan. Mijozlarning aralashishiga xalaqit berish maqsadidagi har bir urinish bu- haroblik,masalan faqat individual,jamoaning tarkibiy darajadagi o’zgarishlari ba’zi-bir odamlarning fikrlarini bilan mustaqillik tutqichlariga erishib bo’lmaydi.Shuning uchun ekspertlar uni faollashtirish maqsadida ikki: ichki va tashqi manbalardan foydalanishgan.
Birinchidan,bu hukumat agentlari yoki xususiy agentlik tomonidan o’z vakolatini tasdiqlovchi va jamoatchilik uchun o’z xizmatlar ko’rsatish ularga berilgan ruxsat hisoblanadi;
Ikkinchidan,hali ham tasdiqlanmagan ta’lim hujjatlari unga qaratilgan e’tiborni ta’minlash va rejalashtirishda amalga oshiradigan bilim va mahoratdir.
Shunga ko’ra mijozlar obyektiv tarzda ijtimoiy olam hududida o’ziga xos muammolarini yechshi mumkinligini ma’qullagashgan. Mijoz ixtiyoriy ravishda , o’zining istagi asosida ijtimoiy xizmatni sotsial situatsiyaga almashgan.Shunga qaramay A.Pinkus va A Minahanlar faqat insonlarning birligidan iborat mijozlar sistemasi haqida emas, balki bu jarayonning almashish zaruriyati haqida gapirishgan. Nishon tizimi ma’lumotlarga binoan ijtimoiy o’zgarishga muhtoj shaxslar guruhi,masalan alkogolist biron bir guruhning qarindoshi yoki qo’shnisi bo’lishi mumkin.
Ijtimoiy ishda bu amaliyot bir tomondan, yordamga muhtoj odamlarning muammolarini hal qilishga, boshqa tomondan mijozlarni jalb qilishga qaratilgan ham bo’lishi mumkin.Harakatlar ayni vaqtda nishon tizimi yoki motivatsiya tizimiga xaridorlarning ta’siri bo’lishi mumkin.O’zgarishga qarshilik kuchlari :o’zining tayyorgarligi,vaziyatni o’zgartirish uchun harkat qilishi, iymon bilan hamkorlik to’siqlarni yengish, kimningdir yordami bilan o’z mavqeini yoki iqtisodiy ahvolni ijobiy tomonga o’zgartirish yoki iymon yetishmasligidan qo’rquvga bo’yin egishda ba’zi kuchlarning bo’lishi sababli yordam olish istagini o’z ichiga qamrab oladi.U boshqalar ham xodimlar sifatida professional faoliyatda ishtirok etishi mumkinligiga ahamiyatini qaratgan. Umuman olganda tarkiblar o’zgarish sistemasini mijozlar yordami o’z ichiga oladi.Ijtimoiy o’zgarishlarni qo’llab –quvvatlash manbalarini rivojlantirish ,sohadagi mijozlarning muammolarini hal qilish,ijtimoiy siyosatni yaxshilash uchun o’z-oziga ishonchni shakllantirish kerak.Ijtiomoy tizimda ularga q’shimcha ravishda harakat qo’shiladi.
Harakat (mutaxassis odamlar o'zgarishlarni ta'minlash uchun, bir natijaga erishish uchun ijtimoiy xizmatlar va tashkilotlar nima qilishi kerak, kim bilan?) tizimi nuqtai nazaridan hamkorlik tizim mijozlar bilan ishlaydi va uning maqsadlari va amaliyoti vazifalarini o’rganishni maqsad qilib qo'ygan o'zgarishlardir . Bu kengaytirish va mavjud tizimlar samarali faoliyat uchun, harakatlarning yangi tizimini yaratadi va mijoz manfaatlari izlab, turli odamlar hamkorligini muvofiqlashtiradi Shu bilan bir vaqtda, turtki kuchidan foydalanadi va qarshilik kuchlarini yengish uchun harakat qiladi.
Rejalashtirish va o'zgarishlarni amalga oshirish, mijoz bilan mutaxassis faoliyatining quyidagi bosqichlarida o'tadi: muammo joriy etish, muammo haqida ma'lumot, muammo tashxisini, shovqin muammo, sifat baholash echimlarni to'plash. Binobarin, uning ish oxirgi natijasida oldin shartnoma tuzish maqsadida reklama shaklida paydo bo'ladi. Bu jarayonning muhim qismi mustahkamlash va mijozlar xatti-harakatini ijobiy o'zgarishlarni anglashga erishilgan bo'ladi.
Ijtimoiy ishchining bir tizimli yondashuvni amalga oshirishi asosida to'liq u bilan ijtimoiy muloqot {aloqa) jarayonida mijoz yordam berish mumkin bo'ladi.
ekspert barcha hollarda, oddiy vazifalarni belgilashda mijoz (shartnoma tuzish, harakatlar tizimini shakllantirish va hokazo) bilan ish ko'rishi kerak; shaxsiy fazilatlari va turli ijtimoiy vaziyatlarda mijozlarning mustaqilligini rivojlantirish; o'z faoliyati tizimini takomillashtirish; tashkilot va jamiyat, ijtimoiy o'zgarish qiluvchi shakllar va hokazo
A.Pinkusa va A.Minahan Rossiyada ijtimoiy ish amaliyotini rivojlantirish g’oyalarni ishlab chiqishdi, biz mijozlar bilan ijtimoiy ish modelini taqdim etishimiz mumkin.
Ushbu modelning maxsus xususiyatlari, birinchi navbatda, odamlarga yordam, ijtimoiy ish maqsadlaridan ko'p qirrali tabiatinini hayot muammolarini muvaffaqiyatli hal etishni o'z ichiga oladi.: Shunday qilib, uning maqsadi quyidagilarni qondirishdir:
- ijtimoiy va shaxsiy manfaatlari va turli guruhlarning ehtiyojlari kafolatlanadi;
-qayta tiklash yoki ijtimoiy faoliyat uchun xalq qobiliyatlarini takomillashtirish uchun qulay shart-sharoitlar yaratish;
-kishining qobiliyati, oila va jamiyat farovonligi va rivojlanishi va hokazo imkoniyatlar .
5-shakl. mijoz bilan ijtimoiy ish modeli
Rossiyada ham bunday ko'plab ijtimoiy muammolar, davlat, jamiyat va fuqarolarning turli maqsadlari tufaylidir. Shunga ko'ra, u ijtimoiy ish tizimida bu muammolarni hal etish yo'li sifatida tadbirlarning majmuini boshlab beradi. Ijtimoiy ish har qanday amaliy maqsadni amalga oshirish uchun vaziyat nisbatan bu maqsadni belgilash va uning o'ziga xosligini aniqlash,zarur bo'lgan vazifalar o'zgarishi kundalik ta'sir har qanday mutaxassis faoliyatidir.
Ikkinchidan, mijoz bilan ijtimoiy ish, yordam va qo'llab-quvvatlash rus modeli xususiyatining bir shakli sifatida shartnoma xususiyatlari hisoblanadi. Umuma XX asr 80 yillarda Fransiya,AQSH va boshqa davlatlarda ijtimoiy shartnoma mexanizmi paydo bo’ldi. Tasavvur qilaylik, Asosan nogironlar bilan shartnoma munosabatlarini, (Tula viloyatida, Komi Respublikasi, va hokazo) joriy davrda Rossiyada shartnomalardan foydalanish birinchi tajriba, ular natija bilan ishlash imkoniyatiga ega bo'lishi kerak deb ko'rsatadi , aks holda tirikchilik vositasiz va ish bilan ta'minlash mexanizmi, tayyorlash va qayta tayyorlashga muhtoj.
Aholini ijtimoiy muhofaza qilish organlari amalga oshirgan shartnoma- bitimlardan foydalanish bo'yicha Dasturlarda, bu ishlarda, sog'liqni saqlash,ta'lim muassasalari, hududiy bandlik markazlari va boshqalar bu jarayonda ishtirok etishmoqda. ijtimoiy moslashuvi shartnomasini ta'minlash va turli xil ijtimoiy yordam xizmatlar va ijtimoiy nafaqalar shaklida keng qamrovli ijtimoiy qo'llab-quvvatlashga muhtoj muassasalar va odamlarni o'z ichiga oladi. asta-sekin o'zgaruvchan jamiyatda o'z-o'zini ta'minlash, ularning mudofaa va o'z-o'zini mudofaa qilishga ko'chib o'tishga yordam beradi.