INNOVATSIYA 2021: DOLZARB MUAMMOLAR VA ZAMONAVIY YECHIM
Стр.
239
меъёрда, қатор оралиғи 60х10-2 схемасида апрел ойининг учинчи, май ойининг
биринчи декадасида қўлда экилди.
Коллекция кўчатзорида манбалар доимо
тўлдирилиб, янгиланиб турилди.
Экилган нав наъмуналарини таққослаб ўрганиш учун назорат сифатида
соянинг ўртача кечпишар “Ўзбек-2” нави ҳар 10 та наъмунадан сўнг экилди.
Ўсимликнинг ўсув даврида нав синов комиссияси томонидан ишлаб
чиқарилган қўлланма асосида барча фенологик кузатишлар олиб борилди. Шу
жумладан, ўсимликнинг униб чиқиши, шохланиши, гуллаши, дуккаклаши ва
пишиш даврлари қайд этилди. Пишиш даврида биометрик тахлил учун соянинг
ҳар бир навнамунасидан 5 тадан ўсимлик олинди. Бу таҳлилда нав
наъмуналарнинг ўсув даври, бўйи, пастки дуккак жойланиши, шохлар сони, бир
ўсимликда дуккак сони, бир ўсимликдаги дон вазни, 1000 та дон оғирлиги
аниқланди. Ўрганишлар мобайнида қ
имматли хўжалик белги хусусиятлари
кўрсаткичлари бўйича энг юқори бўлган соянинг 26 та навнамуналари танлаб
олинди ва тўлиқ тавсифномаси
1-
жадвалда келтирилди.
Жадвал маълумотларидан кўриниб турибдики, коллекция кўчатзорида
назорат сифатида фойдаланилган соянинг ўртача кечпишар “Ўзбек-2” навининг
ўсув даври-132 кун, ўсимлик бўйи 128 см, пастки дуккаклариниг жойланиши
илдиз бўғинидан 13 см юқори, бир ўсимликдаги шохлар сони 2 дона, бир
ўсимликдаги дукаклар сони 85 дона, бир ўсимликдаги донлар вазни 21,6 гр,
1000 дон вазни эса 153,0 г. ни ташкил қилди. Соя коллекция кўчатзоридан
танлаб олинган барча нав-намуналари тик ўсувчан бўлиб, механизм ёрдамида
йиғиштириб олишга тўла мослашганлиги аниқланди.
Соянинг маҳаллий ҳамда хорижий коллекция кўчатзорларидан
келтирилган соя нав-намуналарини ўсув даврлари ўрганилганда, К-19, И-
512829, 2008, 514505, 9206, 5180, И-518751, (АҚШ), СНТilin43(021),
СH
2
Gh
113
i(001) (Корея) 128859, И-0128850, (ВНИИМК) К-19 (Одесса) 6439
(Молдова) 9167 (Краснодар) нав-намуналари 110-120 кунда пишиб етилиб
эртаги ўртапишар бўлгани кузатилган, 6402 (Ўзбекистон) 521857 6248/1, К-
9195, 537071. 9206 (АҚШ), 5280 (ХХР), 1023 (Узоқ Шарқ) 9601 (Молдова),СН-
INNOVATSIYA 2021: DOLZARB MUAMMOLAR VA ZAMONAVIY YECHIM
Стр.
240
17-1168 (029), СН-14-43(292) (Корея) нав-намуналар 121-130 кун ўртипишар
бўлгани кузатилди. К-7, К-26, 9206, (АКШ), СН-12-40(030) (Корея) нав
намуналари 131-135 кунда пишиб етилиб ўртача кечпишарлиги аниқланди.
Коллекция кўчатзорида назорат сифатида фойдаланилган соянинг ўртача
кечпишар “Ўзбек-2” навининг ўсув даврига нисбатан ўрганганимизда 3 дона,
яъни 11,5 % нав намуналари ўртаги кечпишар қолган 14 дона яъни 53,8% нав-
намуна эртаги ўртапишар, хамда 11 дона, яъни 42,3% ни ташкил қилиб назорат
навга нисбатан 5-12 кун эрта пишиши аниқланди.
Соянинг маҳаллий ҳамда хорижий коллекция коллекция кўчатзорларидан
келтирилган соя нав-намуналарини пастки дуккак жойлашиши ўрганилганда
6402 (Ўзбекистон), 521857, 6248/1, К-9195, 537071, И-512829, 514505 (АКШ),
9601, 6439, (Молдова), СН-14-43(292), СНТilin43(021), СH2Gh113i(001) Корея,
128859, И-0128850 (ВНИИМК),
Югославакиядан келтирилган 6806, нав-намуналари 3-5 см юқори
бўлганлиги аниқланди. Пастки дуккак жойлашиши назорат навига нисбатан
паст кўрсаткич, 521857, 6248/1, И-518751 (АКШ), СН-17-1168 (029), СН-14-43
(292), СН-12-40 (030) (Корея), 1023 (Узоқ Шарқ) Одесса дан келтирилган К-19
(Одесса) 9167 (Краснадар) нав-намуналари пастки дуккак жойлашиши назорат
навига нисбатан тенг ва 1-2 см паст бўлганлиги аниқланган. Коллекция
кўчатзорида назорат сифатида фойдаланилган соянинг пастки дуккак
жойлашиши “Ўзбек-2” навининг пастки дуккак жойлашиши нисбатан
ўрганганимизда 9 дона, яъни 34,6 % нав-намуналари бир хил дуккак
жойлашиши паст эканлиги, қолган 17 дона, яъни 65,3% ни ташкил қилиб
назорат навга нисбатан 2-5см юқори бўлганлиги аниқланди.
INNOVATSIYA 2021: DOLZARB MUAMMOLAR VA ZAMONAVIY YECHIM
Стр.
241
Do'stlaringiz bilan baham: |