Innovation in the modern education system

 
 
INNOVATION IN THE MODERN EDUCATION SYSTEM 
796
ѐрдам беради. Номарказлаштиришни ма
ҳ
аллий 
ҳ
окимиятларнинг 
муста
қ
иллиги, 
ҳ
окимият органлари ўртасида ваколатларни та
қ
симлаш 
учун ма
қ
садга мувофи
қ
чегаралар ўрнатилмасдан тасаввур 
қ
илиб 
бўлмайди. Бундай номарказлаштириш маълум функцияларни 
бош
қ
арувнинг ю
қ
ори даражасидан 
қ
уйи даражаларига ўтказилишини 
англатади, аммо бу ма
ҳ
аллий ўзини ўзи бош
қ
аришни ташкил этиш 
усули сифатида 
қ
аралмайди . 
―Ўз-ўзини бош
қ
ариш‖ тушунчаси ижтимоий фанларнинг аксарият 
атамалари сингари бир хил илмий маънога эга эмас ва турли 
муаллифлар томонидан 
ҳ
ар хил тал
қ
ин 
қ
илинади. Биринчи марта 
ма
ҳ
аллий ўзини ўзи бош
қ
ариш мо
ҳ
иятини тушунтирувчи назария ХIХ аср 
ўрталарида Белгия ва Францияда пайдо бўлди . Бу эркин (табиий) 
жамият назариясининг вакиллари (О.Лабанд, Э.Мейер, О.Ресслер) 
ҳ
амжамиятнинг ўз ишларини бош
қ
ариш 
ҳ
у
қ
у
қ
и инсон 
ҳ
у
қ
у
қ
лари 
сингари табиий ва ажралмас, деб 
ҳ
исоблайдилар. Шунинг учун 
ҳ
ам 
жамият давлатга нисбатан кенг тушунча 
ҳ
исобланади. Иккинчидан, 
ҳ
окимият жамият эркинлигини 
ҳ
урмат 
қ
илиши керак. ―Жамият ўз 
мо
ҳ
иятига кўра марказий 
ҳ
укуматдан муста
қ
ил бўлишга 
ҳ
а
қ
лидир. Бу 
давлат 
ҳ
амжамиятини яратмайди, балки фа
қ
ат уни тан олади холос‖ . 
Демак, ўзини ўзи бош
қ
ариш концепцияси 
қ
уйидаги элементларни ўз 
ичига олади: жамиятнинг ўз ишларини бош
қ
ариши ва жамоат 
ҳ
укумати 
амалдорлари давлат органлари эмас, балки жамоалардир. Ушбу 
назария доирасида ижро этувчи, 
қ
онун чи
қ
арувчи ва суд 
ҳ
окимиятлари 
билан бир 
қ
аторда 
қ
уйи – ма
ҳ
аллий (муниципал, коммунал, жамоат) 
ҳ
окимияти тан олинади. Ушбу назария кейинро
қ
и
қ
тисодий назария 
билан алмаштирилди. Унинг вакиллари Р. Моль, А. Васильчиковлар 
томонидан нафа
қ
ат ўзини ўзи бош
қ
ариш жамиятининг муста
қ
ил 
ҳ
у
қ
у
қ
субъекти сифатида тан олинишига, балки коммунал фаолиятнинг 
мазмунига 
ҳ
ам эътибор 
қ
аратадилар. Иккала назария 
ҳ
ам ижтимоий 
назариянинг со
ҳ
алари бўлиб, улар ―ўзини ўзи бош
қ
ариш‖ мо
ҳ
иятини 
ма
ҳ
аллий 
жамоатчиликни 
ўзининг 
жамоат 
манфаатларини 
бош
қ
аришда 
қ
атнашиши, давлат идораларини эса фа
қ
ат давлат 
ишларини бош
қ
аришда 
қ
олдирадилар. 
Ҳ
у
қ
у
қ
назарияси вакиллари Г. 
Еллинек, Н. Коркунов, Б. Чичеринларнинг фикрига кўра, ма
ҳ
аллий 
бош
қ
арув органлари давлат органлари эмас, шунга 
қ
арамай давлат 
уларга 
ҳ
укуматнинг бир 
қ
атор 
ҳ
у
қ
у
қ
ларини тўли
қ
беради 
ҳ
амда шу 
билан уларнинг муста
қ
иллиги ва дахлсизлигини тан олади. Кейинчалик, 
ма
ҳ
аллий бош
қ
аришнинг давлат назарияси пайдо бўлди. Унинг асосий 
қ
оидалари Л. Штейн, Р. Гнейст каби тад
қ
и
қ
отчилар томонидан ишлаб 

---