Innovation in the modern education system

 
 
INNOVATION IN THE MODERN EDUCATION SYSTEM 
896
Vol'ter IT uchun 2 tur trapetsiya kvadratura formulasi asosida 
Mathcad dasturida yechilishi
 
Fredgol'm integral tenglamalarini taqribiy yechish
Fredgol'm 2 tur IT yechish trapetsiya kvadratura formulasi asosida 
Mathcad dasturida yechilishi
n
2 m

1


h
b
a

n
1


i
1 n


x
i
a
i
1

(
)
h



f
i
f x
i
 

j
1 n


K
i j

K x
i
x
j

 

A
1
h
2

A
n
h
2

k
2 n
1



A
k
h

f1 x
( )
x
f x
( )
d
d

f1 x
( )
2
x


u
1
f1 a
( )

u
1
2 a


u
1
0

k
2 n


u
k
A
k
K
k k



1

f
k
1
k 1

j
A
j
K
k j

u
j













ua
i
ua x
i
 

A
T
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
0
0
0.038
0.075
0.075
0.075
0.075
0.075
0.075
0.075
0.075
0.075

u
T
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
0
0
0
0.038
0.112
0.185
0.256
0.323
0.384
0.44
0.489
0.531

ua
T
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
0
0
0
0.075
0.148
0.219
0.287
0.35
0.407
0.457
0.501
0.537

Origin
1

F x y

(
)
e
x y

(
)

sin x
y

(
)


f x
( )
e
x


ua x
( )
e
x

1
0.5 x
2






a
0

b
0.5

n
10

h
b
a

n
1


i
1 n


x
i
a
i
1

(
)
h



f
i
f x
i
 

ua
i
ua x
i
 

j
1 n


F
i j

F x
i
x
j




A
1
h
2

A
n
h
2

k
2 n
1



A
k
h

u
1
f
1

k
2 n


u
k
1
h
F
k k

2








1

f
k
1
n
j
if j
k

0

A
j
F
k j

u
j
















k
1 n


v
k
u
k

va
k
ua
k

A
T
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
0
0
0.028
0.056
0.056
0.056
0.056
0.056
0.056
0.056
0.056
0.028

v
T
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
0
0
1
0.947
0.9
0.858
0.82
0.787
0.756
0.729
0.704
0.682

va
T
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
0
0
1
0.947
0.9
0.858
0.821
0.787
0.756
0.729
0.705
0.682

Origin
1

K x y

(
)
2
x
2

y
2


f x
( )
x
2

ua x
( )
x exp
x
2

2








a
0

b
1

n
15

h
b
a

n
1


i
1 n


x
i
a
i
1

(
)
h



f
i
f x
i
 

ua
i
ua x
i
 

j
1 n


K
i j

K x
i
x
j

 

A
1
h
2

A
n
h
2

k
2 n
1



A
k
h

u
1
f
1

k
2 n


u
k
1
h
K
k k

3








1

f
k
1
n
j
if j
k

0

A
j
K
k j

u
j
















i
1 n


j
1 n


M
i j

if i
j 1
A
i
K
i i



A
j

K
i j





f x
( )
x
2

i
1 n


f
i
f x
i
 

M u
f

u
lsolve M f
i




i

---

 
 
INNOVATION IN THE MODERN EDUCATION SYSTEM 
897
Dasturlarning natijasidan ko`rinib turibdiki dastur aniq va natijalari 
yaqinroq chiqsa o`ylagan maqsadga erishish mumkinligini ko`rsak bo`ladi. 
Integral tenglamalar nazariyasi matematikaning eng rivojlangan sohalaridan 
biri bo‘lib, fan va texnikaning rivojlanishida katta rol o‘ynaydi. Bunda 
Vol‘terra tenglamalari muhum o‘rin egallaydi. Hayotda har bir masalani 
yechganda turlicha natija grafiklarini turli ko`rinishga ega ekanligi bilinadi. Biz 
o`ylagan dasturga ega bo`ldik. 
 
ADABIYOTLAR: 
 
1. Бахвалов Н.С. Численные методы. - М.:Наука, 1973-Т. 1-632 с. 
2. Березин И.С., Жидков Н.П. Методы вычислений - М.: Физматгиз, 
1966-Т1,2. 
3. Годунов С.К. Рябенький Р.С. Разностные схемы-М.: Наука, 1977. 
4. Дьяченко В.Ф. Основные понятия выч.-ной математики М.:Наука, 
1977. 
5. Завьялов Ю.С., Квасов Б.И. , Мирошниченко В.Л Методы сплайн 
функций М.:Наука, 1980.350 с. 
6. Samatov, B. T., M. A. Horilov, and S. N. Inomiddinov. "Differential LG-
Game with ―Life–Line‖." ББК 22.251 я431+ 95.4 М341 (2019): 109 
7. Samatov, B. T., Inomiddinov, S. N., & Umaralieva, N. T. (2020). 
DIFFERENTIAL GAMES OF THE SECOND ORDER WITH INTEGRAL CONSTRAINTS. 
Scientific Bulletin of Namangan State University, 2(3), 8-14. 
A
T
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
0
0
0.036
0.071
0.071
0.071
0.071
0.071
0.071
0.071
0.071
0.071

u
T
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
0
0
0
0.005
0.022
0.052
0.098
0.162
0.246
0.356
0.495
0.669

ua
T
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
0
0
0
0.071
0.141
0.209
0.274
0.335
0.391
0.441
0.485
0.523


---

 
 
INNOVATION IN THE MODERN EDUCATION SYSTEM 
898
TA‘LIM JARAYONINI BOSHQARISHDA O‘QITUVCHINING O‘RNI 
https://doi.org/10.5281/zenodo.6582413
 
Munzira Roziqova Dodoyevna 
Jizzax davlat pedagogika instituti tyutori 
Annotatsiya
: 
Ushbu maqolada ta‘lim jarayonini boshqarishda 
o‘qituvchining o‘rni hususida mulohazalar yuritilgan
Kalit so‘zlar:
ta‘lim jarayoni, o‘qituvchi,oquv faoliyati,emotsional ta‘sir
. 
Ma‗lumki pedagogik jarayon juda murakkab bo‘lib, turli sharoitlarda va 
turli ko‘rinishlarda sodir bo‘ladi. O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi (1992) 
davlatimiz fuqarolariga ilm olish huquqini va buning uchun zarur sharoitlar 
yaratishni kafolatlaydi. Davlatimiz bu siyosatni izchil amalga oshirmoqda. 
Maktablardagi ta‗lim-tarbiya ishlarining barchasi yoshlarni barkamol insonlar 
qilib 
tarbiyalashda 
yo‘naltirilgan. 
Ta‗lim-tarbiyaning 
insonparvarligi, 
demokratikligi, 
tarbiyalanuvchilar, 
ta‗lim 
oluvchilarni 
hurmatlash 
O‘zbekistonda ta‗lim sohasida davlat siyosatining asosiy tamoyillaridan 
hisoblanadi. O‘zbekiston Respublikasining birinchi Prezidenti I. A. 
Karimovning chop etilgan asarlarida, Oliy Majlis sessiyalarida so‘zlagan 
nutqlarida o‘zbek xalqining ko‘p asrlik ma‗naviy-milliy, madaniy 
qadriyatlarni, uning odob-axloqini belgilab beruvchi Qur‗oni Karim, Hadisi 
Shariflar, imom Buxoriy, imom Termiziy, Bahouddin Naqshband, az-
Zamaxshariy, Najmiddin Kubro, Ahmad Yassaviy, So‘fi Olloyor, Sulaymon 
Boqirg‘oniy kabi mutaffakkirlarning bebaho merosini; Al-Xorazmiy, Abu Nasr 
Farobiy, Al Beruniy, Abu Ali Ibn Sino, Mahmud Qoshg‘ariy, Yusuf Xos Hojib, 
Axmad Yugnakiy, Mirzo Ulug‘bek, Amir Temur, Bobur, Alisher Navoiy, 
Kamoliddin Behzod kabi allomalarning jahon fani va madaniyati xazinasiga 
qo‘shgan ulug‘, bebaho hissalarini tadqiq etish va shu asosda yosh avlodni 
tarbiyalash zarurligi ta‗kidlanadi. Farobiyning «Aql to‘g‘risida»gi risolasida 
insonparvarlik ta'lim-tarbiyasi orqali inson shaxsiyatining kamol toptirish yo‘l-
yo‘riqlarini hamda ma'rifatga erishishning usullarini yaratish ijtimoiy 
muammolardan biri eakanligi ko‘rsatilib o‘tilgan. Bu muammolarni Farobiy 
inson, insoniylik, еtuk insoniy xislatlarni yaratish nuqtai nazaridan hal etishga 
harakat qilgan. 
U o‘z asarlarida ta'lim-tarbiyaning psixologik asoslari, nafosatning muhim 
nazariy masalalarini o‘z falsafasining ajralmas qismlari sifatida tahlil qilgan. 

---

 
 
INNOVATION IN THE MODERN EDUCATION SYSTEM 
899
Darxaqiqat,o‘quv faoliyati bu shunday faoliyatki, uning natijasida 
avvalo o‘quvchida o‘zgarish yuz bеradi. Uning mahsuli turli motivlar asosida, 
qurilgan bo‘lishi darkor. Bu motivlar bеvosita o‘quvchi shaxsining usishi va 
rivojlanishi bilan bog‘liq bo‘lishi kеrak. O‘quv faoliyati ta'lim, o‘qish va 
o‘rganish dеgan tushunchalar bilan bеvosita bog‘liqdir. Ta'lim o‘qituvchi va 
o‘quvchi hamkorligidagi o‘quv faoliyati, o‘qituvchining bilim, ko‘nikma va 
malakalarini o‘quvchilarga o‘rgatish jarayonidir. 
Ta'lim jarayoni bеvosita muayyai axborotni, harakatlarni, xulq-atvorning 
shakllarini o‘zlashtirishga qaratilgandir. O‘qish va urgatish tushunchalari 
o‘quv faoliyati bilan bog‘liq bo‘lib, ular bilim, ko‘nikma va malakalarni 
o‘zlashtirishga, o‘rgatishga xizmat qiladi. 
D.B.Elkoninning ta'kidlashicha, o‘quv faoliyatining shakllantirilishi bu 
faoliyat ayrim kishilar bajarilishini asga-syokinlik bilan o‘quvchining o‘ziga 
o‘qituvchining ishtirokisiz mustaqil bajarish uchun o‘tkazilishidir. 
Ta'lim jarayoni alohida tashkil etiladigan hamda boshqariladigan 
faoliyat bo‘lib, u o‘quvchilarning o‘quv faoliyatlarini tashkil etadi va ularni 
boshqaradi.
Ta'lim jarayoni bеsh elеmеntdan iborat: 
1. Ta'limnshg maqsadi - nima uchun o‘qitish kеrak? 
1. Ta'limning mazmuni - nimaga o‘qitish kеrak? 
3. Ta'limning mеtodlari, usullari va pеdagogik muloqot yo‘llari. 
4. Ta'lim bеruvchi. 
5. O‘quvchi. 
Ta'lim jarayonini tashkil etish idеal va amaliy faoliyatning u yoki bu turini 
muvaffaqiyatli tashkil etish uchun zarur bo‘lgan tashqi olamning muhim 
ahamiyatli xossalari xususidagi axborotning o‘zlashtirilishi: 
- faoliyatning ana shu barcha turlari tarkib topgan usullari va 
jarayonlarining o‘zlashtirilishiga; 
- maqsadga muvofiq kеladigan usullar va jarayonlarni to‘g‘ri 
tanlash va foydalanishga bog‘liq. 
O‘qitishning emotsionalligi talimning muvaffaqiyatliligini ta'minlovchi 
omillardan biridir. Ta'lim bеrish jarayoni emotsional jarayon, agar 
o‘quvchilarga bеrilayotgan axborot ularda hеch qanday his-tuyg‘u 
uyg‘otmasa, uni o‘quvchilar yaxshilab esda olib qolmaydilar. Gap 
o‘quvchilarning psixik holatlari, ya'ni ularning muayyan bir paytdagi 
kеchinmalari - haqida ham borishi kеrak, albatga. Ulardagi quvonchli, 
optimistik kayfiyat o‘quv faoliyatini juda samarali qiladi. O‘quvchilar 
emotsional ruhdagi matеrialni durustroq o‘zlashtirib oladilar. 
O‘tkazilgan 
tajribalar 
o‘quvchilar 
hеch 
qanday 
his-tuyg‘u 
uygotmaydigan matеrialga qaraganda, emotsional ruhdagn matеrialni 

---