Ingenerlik geodeziyasi

 
 

---

 
4 
 
I-BOB: GEODEZIYA TO`G`RISIDA UMUMIY MA`LUMOT 
 
1.1. INJENERLIK GEODEZIYASI FANI HAQIDA TUSHUNCHA  
1.1.1. ‚Injenerlik geodeziyasi‛ fani, uning vazifalari, xalq xo’jaligidagi 
ahamiyati 
  
Injenerlik geodeziyasi, geodeziya fanining tarkibiy qismi bo`lib, turli 
xil injenerlik ishlarini bajarishda qo`llaniladi.  
Geodeziya  -  yunoncha,  geo  -  yer,  deziya  -  o‖lchash,  bo‖lish 
ma‖nolarini bildiradi. Geoeziya - yerning shakli va o‖lchamlarini aniqlash, 
yer  sirtini  plan  va  kartalarda  tasvirlash  hamda  xar-xil  injenerlik  masala-
larini echishda bajariladigan o‖lchash usullari to‖g`risidagi fandir. 
  
Geodezik o‖lchashlar yer sirtida, dengizlarda, koinotda va yer ostida 
burchak, masofa va balandliklarni ulchash asboblari yordamida olib bori-
ladi.  Jamiyat  taraqqiyotiga  ko‖ra  geoeziya  fani  ham  rivojlanib  bir  necha 
mustaqil fanlarga bo‖lindi: 
  
Oliy geoeziya - butun yer sirtini yoki uning katta qismlarini shakli 
va  o‖lchamlarini  aniqlash,  yer  sirtida  ayrim  nuqtalar  koordinatalari  va 
balandliklarini  yagona  tizimda  topish,  yer  qobig`ining  gorizontal  (yotik) 
va vertikal siljishini o‖rganish kabi masalalarni xal qiladi. 
Topografiya - yer sirtining katta bo‖lmagan bo‖laklarining karta va 
planlarini tuzish, hamda nuqtalarni balandliklarini aniqlash, ularning pro-
fili (vertikal kesimi)ni tasvirlash usullari bilan shug`ullanadi.