"informatika va axborot texnologiyalari"

WiMax (IEEE 802/16) 
simsiz tarmog‗i ham shu tartibda ishlaydi. U mobil aloqa 
tizimi uchun mo‗ljallangan bo‗lib, uning qoplash hududi ancha katta masofalarga 
cho‗zilib, bir necha o‗n kilometrlarga yetadi. Hozirgi vaqtda ta‘lim muassasalarida 
tarmoqqa noutbuk va mobil vositalar orqali simsiz ulanish odatiy holga aylangan. 
33 

---

―Informatika va AT‖ fanini o‗qitishda global tarmoq xizmatidan foydalaniladi. Global 
tarmoqning asosiy xizmatlarini uchta katta guruhga bo‗lish mumkin: 

xabarlovchi (axborot ashyosi); 

interfaol; 

qidiruv; 
Xabarlovchi xizmatlari turli ko‗rinishdagi ashyoviy xizmatlarga elektron gazeta, 
teleanjumanlar va elektron jurnallarni kiritishimiz mumkin. Xizmatning ushbu turi uchun 
an‘anaviy nashrlardan foydalanayotgan o‗quvchilar bilan ikki tomonlama muloqot 
muhimligidir. ―Informatika va AT‖ fanini ayrim mavzularni o‗rgatishda ushbu xizmat 
turlaridan foydalanib, mavzuga oid eng so‗ngi ma‘lumotlarni olish mumkin. Internetni 
elektron kutubxonalarida zamonaviy axborot tizimi turli kompyuterlarda ajratilgan 
ma‘lumotlar ombori joylashtirilgan. Ularda ashyoviy xizmatlar o‗z aksini topgan. Elektron 
kutubxonalar katologiga kirish imkoniyatlari yaratilgan. 
34 

---

axborotlarni katta tezlikda uzatish imkoniyati mavjudligi
interfaollikni ta‘minlaydigan telekommunikatsiyaning 
ikki tomonlama xarakterdaligi
gepermatn va multimedia bilan ishlash imkoniyati 
mavjudligi
murakkab tuzilishli axborotlar bilan ishlashda do‗stona 
interfeysning ta‘minlanishi
Internet tarmog‗ining asosiy didaktik 
xususiyatlari
35 

---

Internetning interfaol xizmatlari ta‘limning jamoaviy uslublarini ta‘minlaydi. 
Interfaol xizmatlar qatoriga elektron pochta va videoanjumanlar kiradi. O‗quv 
mashg‗ulotda o‗qituvchi elektron forum yoki jo‗natmalar ro‘yxati orqali 
hamkasblariga ma‘lumot yuborishi mumkin yoki o‗quv loyihasi ustida bajariladigan 
jamoaviy ishlar asboblaridan foydalanishi mumkin. 
Ushbu xususiyatlarni tarmoqning aniq xizmatlari va servislaridan foydalanib, 
amalga oshirish mumkin. Ushbu xususiyatlardan elektron pochta xizmati yordamida 
―Informatika va AT‖ fanidan darsga tayyorgarlik davrida, hamkasblar bilan maslahat 
qilishda va FTP serverlar orqali internetda materiallarni izlashda foydalanish 
mumkin. 
36 

---

―Informatika va AT‖ fani darslarida elektron anjumanlardan o‗quvchilar kompyuter 
monitorida turli masofalarda joylashgan ―anjuman‖ ishtirokchilari jo‗natayotgan 
ma‘lumotlar matnini olish imkoniyatini beradi. Elektron anjuman tartibining 
xususiyatlaridan biri –elektron anjumanda mijoz yuborgan ma‘lumot ushbu 
anjumanga qo‗shilgan barcha mijozlarga tushadi va har bir foydalanuvchi undan 
kelgan barcha ma‘lumotlarni oladi. O‗quv jarayonini tashkil etishda tartibni qo‗llash 
anjumanni o‗qituvchi tomonidan modellashtirishni talab etadi. Elektron anjumanni 
didaktik xususiyati ta‘lim jarayoni ishtirokchilari orasidagi matnli–grafik axborotlar 
bilan almashinish orqali aniqlanadi. Teleanjumanlar va videotelefon vositalari 
o‗qituvchi va o‗quvchilar orasida ikki tomonlama aloqani ta‘minlaydi. 
37 

---

Qidiruv tizimi– maxsus web-sahifa bo‗lib, Internet tarmog‗idagi kerakli 
axborotni izlab topish uchun xizmat qiladi. Qidiruv tizimlariga 
www.uz
, 
www.book.uz, www.freenet.uz, www.google.uz, www.rambler.ru, www.mail.ru, 
www.yandex.ru, 
www.google.ru, 
www.aport.ru, 
www.hotbod.com, 
www.yahoo.com va boshqa qidiruv tizimlari kiradi. 
O‗qituvchi internet xizmatlaridan ―Informatika va AT‖ fani dars 
mashg‗ulotlarida foydalanib, o‗quvchilarni mavzuga oid yangi ma‘lumotlar bilan 
tanishtiradi. Bunda o‗quvchi internet xizmatlaridan foydalanish ko‗nikmasiga 
ega bo‗ladi. Darsdan so‗ng o‗quvchi mustaqil ravishda ―Informatika va AT‖ 
fanidan uyga vazifa va mustaqil ish topshiriqlarini bajarishda internet 
xizmatlaridan foydalanadi.