Informatika va axborot texn ologiyal ari

J J __________________________________________________________________________________________________

1  J * 1  H 

H C T P Y M

5

H T   " T n p  

112

 D H T a jl bH  tJ 

S 

TE K C T  

ijjT’ 

i l H r r p v - i = H T  

f e r T i i K s n t - H

u h

  T

5

K r r

H H C T iJ y M E H T  

r s p H J D H T a n t H t r i  

t e k c t

- : la T K B  

T

0 ,   ■<*

M H r r p y n a H T  

B

e d t h

Ka n b H y

m

  T & r a n — - i a c K a

Matn  bilan  ishlash  uchun  to‘rtta  uskuna  mavjud  boTib,  ulardan  birin- 

chisi gorizontal matn, ikkinchisi vertikal matn, uchinchi va to‘rtinchilari go- 

rizontal va vertikal niqob matn deb ataladi.  Bu uskunalar yuqoridagi rasmda 

ko‘rsatilgan.

Ulardan  birinchisi  gorizontal  matn  uskunasini  ishga  tushiramiz.  Para- 

metrlar panelida uning parametrlari paydo boTadi:

T   • 

| Times New Rom...  |  -   |  | Regubr 

|T~|  I 

| 36 rrr 

| ~ |   a a   |  Peanoe____________ t j  

g :  

M   M

 

M

 

£  

| jj

A

B

C

 

D 

E 

F 

G

H

I

J

Undagi o‘n ikkita parametrdan o‘ntasi rasmda ko‘rsatilgan. Ulaming va- 

zifalari bilan quyida tanishib chiqamiz:

A -  oldin kiritilgan matn parametrlarini chaqiradi;

B -  matn yo‘nalishini boshqasiga o‘zgartiradi;

C -  matn uchun shrift tanlaydi;

D -  matnning ko‘rinishi (oddiy, qiya, yo‘g‘on)ni tanlaydi;

E -  matn oTchamini tanlaydi;

F -  harflaming fon bilan qo‘shilib ketishi usulini tanlaydi;

G -  matnning qaysi tomondan tekislanishini ko‘rsatadi;

H -  matn rangini tanlash uchun ishlatiladi;

I -  matnning shaklini o‘zgartirish usulini tanlash uchun xizmat qiladi;

J -  C

hmbojibi

 (Belgilar) va A63aq (Abzats) palitralarini palitralar sohasi- 

ga chiqaradi.

Ulardan tashqari, parametrlar panelining oxirida ikkita tugma boTib, ular 

matn kiritishni tugatish uchun ishlatiladi. Ulardan birinchisi kiritilgan matnni 

bekor qilsa, ikkinchisi kiritilgan matnni alohida qatlamda saqlab qo‘yadi.

Matn kiritishni tugatish uchun Ctrl+Enter qo‘shtugmasidan foydalanish

60

---

yoki uskunalar panelida boshqa uskunani tanlash yetarli.

Kiritiladigan matn ikki xil bo‘lishi mumkin:  oddiy (qisqa) matn va matn 

bloki. Oddiy matn tasvirga qisqa yozuvlar, masalan, uning nomi, muallifi ka- 

bilami kiritish uchun xizmat qilsa, blokli matn katta hajmdagi matnni kiritish 

va ulami bezatish uchun ishlatiladi.

Oddiy matn kiritish uchun matn uskunasini tanlab, matn kiritiladigan so- 

haning chap quyi burchagini tanlash yetarli.  Matn blokini kiritish uchun bu 

blok  egallaydigan  soha  ajratib  olinishi  kerak.  Sohani  ajratish  to‘g‘ri  to‘rt- 

burchak  chizish  kabi  amalga  oshiriladi:  blokning  bir  burchagiga  sichqon- 

cha ko‘rsatkichi olib kelinadi va uning chap tugmasini bosib turib,  sichqon- 

cha  ko‘rsatkichi  blokning  qarama-qarshi  uchiga  olib  kelinib,  tugma  qo‘yib 

yuboriladi.

Bu  ikki  turdagi  matnni  bir  turdan  ikkinchisiga  o‘tkazish  mumkin.  Bu- 

ning uchun sichqonchani matn ustiga olib kelib, o‘ng tugmasi bosiladi. Pay- 

do  bo‘lgan  mavzubop  menyudan  IIpeo6pa30Ban> 

b

  G

jiohhbih

 

tckct

  (Matn 

blokiga  aylantirish)  yoki