Informatika va axborot texn ologiyal ari

ilHcrpy'fleHT  Tlepa 

... 

P

HHCTpy teH T'C

e o t m h o s

 n=po 

"  

P

VlHCTpyMSHT  n 5 pD+  l'flDOaEMTb  Dnopnyio TDHKyl 

HHcrpyneHT  Tlapo-'  iyflarnTb onopHyio  TOHKy]

H H C TpyM B H T  " V ra -i

1.  Ilepo  (Pat)  -   chegaralari  to‘g‘ri  yoki  egri  chiziq  bo‘lgan  geometrik 

shakl yaratadi.

2.  CBoboflHoe Ilepo (Erkin pero) -  chegaralari ixtiyoriy bo‘lgan geomet- 

rik shakl yaratadi.

3. IIepo+ (Pat+) yaratilgan shakl chegarasiga yangi tayanch nuqta qo‘shadi.

4. Ilep o - (Pat-) mavjud tayanch nuqtani olib tashlaydi.

5. Yroji (Burchak) -  egri chiziqda burchak hosil qilish uchun ishlatiladi.

Pat uskunasi tanlanganda uning parametrlari paneli quyidagi ko‘rinishda

bo‘ladi:

T' 

|  KoHTyp 

*  |  j CflenaTb: 

; js n e n iie ... 

© nryp= 

I§ ] 

|jj^ 

j v j  OnTMMM

3auns

A 

B 

C 

D E F G H L M  

N

57

---

Undagi tugmalar quyidagi vazifalami bajaradilar:

A -  aw aldan yaratilgan parametrlami tanlaydi;

B -  pat yordamida nima yaratilishini tanlaydi;

C -   yaratilgan obyektni ajratishga aylantiradi;

D -  yaratilgan obyektni niqobga aylantiradi;

E -  yaratilgan obyektni geometrik shaklga aylantiradi;

-  yaratilgan obyektni undan oldin yaratilgan obyekt bilan birlashtirish 

usulini tanlaydi;

G -  yaratilgan obyektning joylashishini tekislash usulini tanlaydi;

-  yaratilgan obyekt joylashgan qatlamning boshqa qatlamlarga nisba- 

tan o‘mini tanlaydi;

L -  natijalami ko‘rib turish bayroqchasini o‘matadi yoki bekor qiladi;

M  -  yangi obyektni yaratishni optimallashtiradi;

N  -  obyektning chetlarini tekislaydi.

Pat  uskunasi  yordamida  odatda  konturlar  yaratiladi.  Konturlar  esa 

geometrik shaklga, niqobga yoki ajratiladigan soha chegarasiga aylantirilishi 

mumkin. Shuning uchun pat uskunasida patning qalinligi va rangi kabi para- 

metrlar bo‘lmaydi. Niqoblardan yaratilayotgan tasviming bir qismini tasodi- 

fiy 

0‘zgarishlardan himoyalash uchun foydalaniladi.

Pat  yordamida  siniq  chiziq  chizish 

uchun pat uskunasini tanlab, chiziq uch- 

larida  sichqonchaning  chap  tugmasini 

navbatma-navbat  bosib  chiqish  yetarli. 

Egri chiziq chizish uchun ham bu chiziq- 

ning tugun nuqtalarini ko‘rsatib  chiqish 

kerak bo‘ladi.  Lekin bunda egri  chiziq- 

ning  tugun  nuqtadan  qaysi  yo‘nalishda 

chiqishini  sichqonchaning  chap  tugma- 

sini bosib turib ko‘rsatish kerak bo‘ladi.

Patni  ishlatish mehnat va  chizmachilik  darslarida  egri  chiziqli  chizg‘i- 

chlar:  lekalolardan foydalanishga o‘xshab ketadi. Egri chiziqqa qo‘shimcha 

tugun nuqtalar qo‘shish yoki ortiqchalarini olib tashlash bilan uni tahrirlash 

va  qurilayotgan  egri  chiziqning  ko‘rinishini  butunlay  o‘zgartirib  yuborish

58

---

mumkin. Bunda IIepo+ (Pat+) va Ilepo- (Pat-) uskunalari juda qo‘l keladi.

Pat  uskunasidan foydalanish ancha mahorat talab qiladi.  Shuning uchun 

unda qunt bilan ko'proq ishlang.

YODDA SA Q LA N G !

Pat  yordamida  yaratilgan  kontumi  geometrik  shaklga,  niqobga  yoki 

ajratilgan sohaga aylantirish mumkin.

SAVOL VA TOPSHIRIQLAR

1.  PhotoShopda  tasvirlarga  geometrik  shakllami  qo‘shadigan  nechta 

uskuna bor?

2.  Geometrik  shakllami  tasvirga joylash uskunalari  klaviatura  orqali 

qanday faollashtiriladi?

3.  Geometrik  shakllami  joylash  uskunalari  yordamida  tasvirga  bir 

nechta  geometrik  shakllami  joylang.  Ular joylashgan  qatlamlar  ket- 

ma-ketligini o‘zgartiring.

4.  Pat  uskunasida  bir  nechta  yopiq  siniq  chizing.  Ulami  geometrik 

shaklga o ‘tkazing.

5. Pat uskunasi yordamida bir nechta yopiq egri chiziq chizing. Ulami 

ajratilgan sohasiga aylantiring.

6.  IIepo+  (Pat+) va Ilepo- (Pat-) uskunalari yordamida mavjud chi- 

ziqlarga  qo‘shimcha  tugun  nuqtalar  qo‘shing  va  ulardan  ba’zilarini 

olib tashlang.

UYGA VAZIFA

Oltita  geometrik  shakl  uskunalarining  har  biridan  foydalanib  oltita 

obyektni bitta tasvirga joylang.