«informatika va axborot teхnologiyalar» fanidan ma‟ruza matn

Tizimli  plata  (Mother  Board  –  “Ona  plata”).

  Tizimli  plata  kompyuterning  asosiy 

platformasi  bo‗lib,  boshqa  elektron  qurilmalar:  mikroprotsessor,  tezkor  xotira,  tizimli  shina, 

BIOS

      va  boshqa  qurilmalarning  adapter  (kontroller)lari  ana  shu  platformaga  o‗rnatiladi. 

Hozirgi  vaqtda  ba‘zi  qurilmalarning  adapterlari  (videoadapter,  tovush  adapter  va  h.k.)  tizimli 

plataning tuzilmasida yaratilmoqda. Bular integrallashgan  tizimli platalar deb yuritiladi.

  

Shaxsiy  kompyuter  uchun  tizimli  plataning  o‗lchovlarini,  korpusga  mahkamlanish  joyini, 

tizimli platadagi interfeys shinalar, kiritish/chiqarish portlari, markaziy protsessor soketi, tezkor 

xotira  uchun  slotlar  joylanishini  hamda  oziqlanish  blokini  ulab  qo‗yish  qismini  belgilovchi 

standartga  tizimli  plataning  form-faktori  deyiladi.  Zamonaviy  form-faktorlar  –