Informatika fanini o’qitishda noan’anaviy usullar va sinfdan tashqari ishlarning ahamiyati

O‘QUV MATERIALIGA QIZIQISHNI OSHIRISH
O‘quvchilarda o‘quv materialiga qiziqishni turli usullar yordamida amalga oshirish mumkin. Ularning ayrimlarini ko‘rib chiqamiz.
QIZIQTIRUVCHI MAQSAD
Yosh bola (go‘dak) vannada cho‘milishni istamaydi. Onasi uni kuch bilan majburlamaydi, balki bror o‘yinchog‘ini cho‘miltirishni taklif etadi. Bu bola uchun tushunarli va qiziqarli. Mana bir ozdan so‘ng bolaning o‘zi ham o‘yinchog‘i bilan birga vannada cho‘milyapti. Dono ona oddiy pedegogik usulni qo‘lladi. Bu usulni maktabda ixtiyoriy sinf va fanda qo‘llash mumkin.
Formula: O‘quvchi oldiga oddiy, tushunarli va qiziqarli maqsad qo‘yiladi. Uni bajarish jarayonida o‘quvchi beixtiyor o‘qituvchi rejalashtirgan ishni ham bajaradi.
Misol: “Axborotlarni kodalash” mavzusi. O‘qituvchi o‘quvchilarda “Josus” o‘yinini taklif etadi. O‘quvchilar kichik guruxlarga bo‘linadi. Bir guruxning “sirli xat”ida nima yozilganini ikkinchi gurux aniqlashi kerak. Bunda o‘quvchilarga darsda ko‘rib chiqilgan kodlash usullari bilan birga o‘zlari o‘ylab topgan usullardan ham foydalanish mumkinligi aytiladi.
XAYRATLANTIR
Yaxshi ma’lumki, hech bir narsa g‘aroyib (ajablanarli, hayratli) narsa singari e’tiborni jalb qila olmaydi.
Formula: O‘qituvchi shunday “qarash burchagi”ni topadiki, bunda oddiy narsa ham g‘aroyib bo‘lib ko‘rinadi.
Misol: “Ma’lumotlar ombori” mavzusi. Ob’yektlar va ularning xususiyatlarini tushuntirish kerak. O‘qituvchi “Shunday mamlakat borki, u yerda odamlar suvdan yura oladilar” – deydi. O‘quvchilar albatta xayron bo‘ladilar. O‘qituvchi: “Aniqlanishicha yilning shunday kunlari bo‘lar ekanki, xatto siz ham suv ustida yura olar ekansiz“. O‘quvchilarning xayrati ichiga sig‘maydi. Qish. Ko‘chalar qor bilan qoplangan. Axir, bunda biz suv ustida yuramiz. Chunki qor – suvning xolatlaridan biri. Siz suvning yana qanday xolatlarini bilasiz. Suv – bu ob’yekt. Uning xususiyatlaridan biri – har xil xolatlarga kira olishi.
KECHIKTIRILGAN YECHIM
Formula: Dars boshlanishida o‘qituvchi topishmoq beradi. Uning yechimi yangi mavzuni tushuntirishda ma’lum bo‘ladi.
Misol: “Sanoq sistemalari” mavzusi. O‘qituvchi o‘quvchilarga savol beradi: “birga birni qo‘shsa, necha bo‘ladi?”. Albatta hamma “ikki” – deb javob beradi. “Noto‘g‘ri, 1+1=10, buni isbotlab berishim mumkin” – deydi o‘qituvchi. Gap albatta ikkilik sanoq sistemasi xaqida ketyapti. Lekin bolalar qiziqib qolishdi.