Информатика фанидан амалий кыникмаларни ыргатишнинг илгор усуллари

Topshiriq va testlarning sifat belgilari

Topshiriqlar natijalarni o’lchash va baholash maqsadida ongli ravishda qo’yilgan talablardir. Tetslar bilim, qobiliyat, ko’nikma, shuningdek, fe’l-atvor va munosabatni tekshirish jarayoni va vositasidir.

Testlar quyidagi yunalishlarda tuzilishi mumkin:
- natija andazalarini aniqlash uchun natija testlari;
- intellekt va boshqa qobiliyatlarni aniqlash uchun qobiliyat testlari;
- talabaning ma’lum bir kasbga layoqatli ekanligini aniqlash testari;
- talabaning motiv, ijtimoiy qadriyatlari va qarashlarini aniqlash testlari.
Bu bilan birga joriy, oraliq va yakuniy nazoratlar testlari ham farq qilinadi.
Topshiriq va testlarning muhim mezonlariga quyidagilar kiradi.

1. Haqiqiylik.

Tekshirilishi kerak bo’lgan bilim yoki qo’shimcha mazmunan qaratilgan topshiriq yoki tets haqiqiy hisoblanadi. U baholanishi lozim bo’lgan bilim va ko’nikmalar sohasidagi natijalarga qaratilgan bo’lishi lozim. Bunda o’rganish maqsadiga nisbatan mazmunan aloqadorlikni yaratish nazarda tutiladi.

2. Xolislik (obektivlilik).

Bir-biridan mustaqil o’qituvchilar bir xil o’quvchilarga berilgan bir xil topshiriq va tetslar bo’yicha bir xil baho bergan taqdirdagina mazkur topshiriq va tets xolis hisoblanadi. Bu xolislik har xil vaqtlarda berilgan baholarga ham taalluqlidir. Ushbu mezonlar ko’pincha «rasmiy testlar» pastida amalga oshiriladi, xolos. O’qituvchi tomonidan tuzilgan testlar esa odatda mazkur talablarni bajarmaydi.

3. Ishonchlilik.

Bunda topshiriq yoki testning o’rganish maqsadlarini nazorat qilishga safarbar etilishi uchun naqadar ishonchli ekanligi nazarda tutilgan.

4. Diagnostik baho.

Bunda o’qituvchi topshiriq yoki testdan keyin yuzaga kelgan kamchiliklarni bartaraf etish uchun qanday choralar ko’rish zarur ekanligini baholay olish-olmasligi nazar­da tutilgan.

5. Ball berish.

Topshiriq yoki testlar javobiga ball beriladigan bo’lsa, ball berish o’rganish maqsadlarini nazorat qilishga moslashtirilgan bo’lishi lozim. Bunda mavzuning muhimroq bo’lgan qismlariga unchalik muhim bo’lmagan qismlariga nisbatan ko’proq ball berish maqsadga muvofiq sanaladi.