Informatika 8-sinf UzB new 2015 каракалпак pmd

Qabi’q-programma — operacion sistema basqari’wi’nda iske
tu’siriletug’i’n ha’m paydalani’wshi’g’a usi’ operacion sistema
menen islesiwine ko’meklesetug’i’n programma boli’p yesap-
lanadi’. Yen’ birinshi ken’ tarqalg’an qabi’q programmalardan
biri 
Norton Commander dep ataladi’. Bul qabi’q-programma
belgili amerikali’q programmashi’ Piter Norton ta’repinen  islep
shi’g’i’ldi’ ha’m tez tarqali’p ketti. Ha’zirgi ku’nde ken’
tarqalg’an 
Windows Commander,  Total Commander,  Far manager
si’yaqli’
  qabi’q-programmalar Norton Commander program-
masi’ni’n’ jumi’s princi plerin wo’z ishine saqlap  qalg’an.
Norton Commander (57-bettegi su’wret si’yaqli’) kompyuter
ekrani’nda disk, katalog ha’m fayllar strukturasi’n ko’rgizbeli
ta’rizde ko’rseti p  turadi’. Bizge belgili, tekstli interfeyste operacion
sistemani’n’ buyri’qlari’n kompyuterge kirgiziw ko’p miynet talap
yetedi. Norton Commander paydalani’wshi’si’ bul miynetten ha’m
operacion sistemani’n’ wonlap buyri’qlari’n turaqli’ tu’rde yadta
saqlawdan qutqaradi’. Bul programmani’n’ yen’ paydali’
ta’replerinen biri — wol opera-cion sistema buyri’qlari’nan an’sat
ha’m na’tiyjeli paydalani’w mu’mkinshiligin beredi.
Norton Commanderden paydalani’wshi’ qabi’q-programmadan
shi’g’i’p ketpesten, qanday da bir programmani’ du’ziw yamasa
tekstti tayarlaw, wolardi’ redaktorlaw ha’m iske tu’siriwi mu’mkin.
Norton Commander paydalani’wshi’si’ kirgizgen buyri’qlardi’
yeste saqlap baradi’ ha’m islew procesinde ja’ne usi’ si’yaqli’
buyri’qlardan paydalani’wg’a tuwra kelse, wolardi’ qaytadan
klaviatura arqali’ termesten a’melge asi’ri’w imkaniyati’n beredi.

---

57
Paydalani’wshi’ ta’repinen tan’lang’an operacion sistema buyri’g’i’
yamasa a’meliy programma wori’nlap bolg’annan son’ ja’ne
Norton Commanderge qayti’ladi’.
Qabi’q-programma tiykari’nan to’mendegi mu’mkinshiliklerdi
beredi:
•
diskten kataloglar dizimin ekrang’a shi’g’ari’w;
•
fayllardan nusqa ko’shiriw;
•
fayllardi’ qayta atamalaw;
•
fayllardi’ wo’shiriw;
•
kataloglardi’n’ basqi’sh du’zilisin ko’riw;
•
bir katalogtan basqa katalogqa wo’tiw;
•
kataloglar jarati’w;
•
kataloglardi’ qayta atamalaw ha’m wo’shiriw;
•
tekstli fayllardi’ redaktorlaw ha’m basqalar.
To’mendegi su’wrette Total Commander qabi’q-programma-
si’ni’n’ interfeysi ko’rsetilgen.
TUX
Windows operacion sistemasi’na payda-
lani’wshi’ interfeysi qolayli’ boli’wi’ ushi’n
arnawli’ qabi’q-programmalar jaylasti’ri’lg’an
boli’p, wolardan biri “