Informatika 2017 qqalpoq indd

13-sabaq. INTERNETTE ISLEWDI 

TÁMIYINLEWSHI BAǴDARLAMALAR

Internet  haqqında  hámme  esitken  hám  hámme  onda  islewdi 

qáleydi.  Internet  informaciyanı  uzaq  aralıqlarǵa  minutlar  ishinde 

jetkerip  beriw  imkanın  beredi.  Sonıń  ushın  bul  sabaqlıqta 

internettiń  kelip  shıǵıwı,  onıń  quramı,  onda  informaciya  qanday 

qaǵıydalar  tiykarında  jetkerip  beriliwi  hám  qabıl  etiliwi  haqqında 

maǵlıwmat  beriledi. 

Web-brauzerler

Siz  dáslepki  klaslarda  birneshe  ámeliy  baǵdarlamalar  menen 

tanıstıńız.  Mısalı,  Word — tekst,  Paint — grafikalıq  kórinistegi  infor-

maciyalar  menen  islewge,  Kalkulyator  bolsa  esaplaw  jumısların  orın-

lawǵa  mólsherlengen  baǵdarlamalar  edi.  Tap  sonday,  Internettiń 

WWW  xızmetinen  paydalanıw  ushın  da  arnawlı  baǵdarlamalar 

islep  shıǵılǵan.  Olar  Web-brauzerler  (Browser)  dep  ataladı.  Browser 

anglichansha  sóz  bolıp,  kóriwdi  támiyinlew,  kórsetiw  mánisin  ańlatadı. 

Birinshi  Web-brauzer  1990-jılı  CERN  (Evropa  Yadrolıq  Izertlew 

Keńesi)  xızmetkeri  Tim Berners-Li  tárepinen  islep  shıǵılǵan  bolıp, 

atı  World  Wide  Web  bolǵan.

Házirgi  kúnge  shekem  júdá  kóp  Web-brauzerler  islep  shıǵarılǵan. 

Mosaic,  Opera,  AdWiper,  Netscape  Navigator,  Netscape  Communi-

---

58

cator,  Google  Chrome,  Mozilla  Pirefox,  Microsoft  Internet  Explorer 

hám  Power  Browser.  Olardan  eń  belgilileri  tómendegiler:

Microsoft  firmasınıń  Internet  Explorer  baǵdarlamasınıń  Windows 

operacion  sisteması  quramına  kirgizilgenligi  bul  brauzerdiń  keń 

tarqalıwına  sebep  boldı.  Sonıń  ushın  Microsoft  Internet  Explorer 

baǵdarlaması  tiykarında  brauzerlerdiń  wazıypaları  hám  imkaniyatları 

menen  tanısamız.

Web-brauzerlerdiń  tiykarǵı  wazıypaları  tómendegilerden  ibarat:

•  Web-betlerdi  yadqa    júklew  hám  kórsetiw;

•  Web-betlerdi  diskke  jazıp  qoyıw  (saqlaw);

•  WWWdegi  adresi  boyınsha  Web-betlerin  shaqırıw.