Industrial iqtisodiyot

 
9.5. Real sektor tarmoqlarida mehnat va unga haq tulash. Xodimlar 
mehnatiga haq tulashni tashkil etishning asosiy tamoyillari.
Mehnat - har bir shaxs va umuman, jamiyat ehtiyojlarini kondirish uchun 
zarur bo’ladigan moddiy va ma’naviy ne’matlar yaratish sohasidagi maqsadga 
muvofiq faoliyatdir. 
Moddiy ishlab chiqarish jarayonini tadqiq qilish asosida shunday fikrga kelish 
mumkinki, mehnat avvalo, inson bilan tabiat o’rtasida sodir bo’ladigan shunday 
jarayonki, unda inson o’z faoliyati bilan o’zi va tabiat o’rtasidagi moddalar 
almashinuvini bevosita ifodalaydi, tartibga soladi va nazorat kiladi. 
Mehnat jarayonining oddiy jihatlariga uning maqsadga muvofiqligi, mehnat 
buyumi va mehnat vositalarini kiritish qabul qilingan. Mehnat buyumlari va ishlab 
chiqarish qurollari jonli mehnat jarayoniga kiritilmasa, ular o’z-o’zidan faoliyat 
ko’rsata olmaydi. Jonli mehnat esa hamisha faqat kishilarning tabiatga 
munosabatidan iborat bo’libgina qolmay, shu bilan birga, jarayon qatnashchilari 
o’rtasidagi munosabatdan iborat. 
1.