Industrial iqtisodiyot

 
1.3.
“Industrial iqtisod” fanining o’rganish metodologiyasi va usullari.
Ilm – fan metodologiyasi va usullari deyilganda, uni bilish va o’rganish 
faoliyatining shakllari va usullari majmuasi tushuniladi. Muayyan fan bo’yicha 
masalani o’rtaga tashlash, tadqiqot mavzusi va ilmiy nazariyani shakllantirish, 
shuningdeq aniqlangan natijaning haqiqiyligi, ya’ni o’rganilayotgan ob’ektga 
muvofiqligi jihatidan tekshirish metodologiyani qo’llashning eng muhim tomoni 
hisoblanadi. Demaq metodologiya - tadqiqot yoki bilish, anglash yo’li, voqelikni 
amaliy va nazariy o’zlashtirish usullari majmuasidir. 
«Real sektor iqtisodiyot” fanining nazariy, metodologik asosini sanoatning 
vujudga kelishi va rivojlanish muammolari bo’yicha hozirgi nazariya, 
o’zbekistonlik va xorijiy mamlakatlar iqtisodchilarining ilmiy asarlari, O’zbekiston 
Respublikasi qonunlari, Respublika Prezidentining asarlari tashkil etadi. 
Iqtisodiyotning yetakchi sohasi bo’lgan sanoatda ro’y beradigan barcha hodisa 
va o’zgarishlarni tadqiq etish anchagina murakkab jarayondir. U jonli 
mushohadadan abstrakt tafakkurga va undan amaliyotga o’tishni, ya’ni haqiqatni 
bilishning, ob’ektiv reallikni tan olishning dialektik yo’lidan foydalanishni taqozo 
etadi. Bunday uslubiy yondashish sanoat, uning tarmoqlari va «irmoq»lari hamda 
korxonalarida ro’y beradigan hodisalar, voqeliklar va iqtisodiy jarayonlarning 
o’zaro bog’liqligini, ularning o’zluksiz harakati, taraqqiyot va o’zgarishi, miqdor 
ko’rsatkichdan sifat ko’rsatkichga o’tishi, makon va zamonda rivojlanishini anglab 
olishga yordam beradi. 
Dialektika usuli muammolar o’rganilayotgan omillar, shart-sharoitlarning 
namoyon bo’lishi va yo’z berishi ziddiyatlarga, qarama-qarshiliklarga boy 
ekanligini inobatga olishni taqozo etadi. 
«Real sektor iqtisodiyot” fani va ilmining barcha muammolarini o’rganishda 
unga tarixiy yondashish kerak. Ayniqsa, gumanitar fanlar masalasida eng ishonarli 
narsa - bu, asosiy tarixiy bog’lanishni unutmaslikdir. Har bir masalaga tarixdagi 
ma’lum hodisa qanday paydo bo’lganligi, bu hodisa o’z rivojlanishida qanday 
bosqichlardan o’tganligi nuqtai nazaridan qarab, ana shu rivojlanish, taraqqiyot 
qanday ro’y berganligiga e’tibor qaratish zarur. 
«Real sektor iqtisodiyot” fanining eng muhim muammolarini o’rganishda bir 
qator aniq usullardan foydalaniladi. Bular jumlasiga mushohada, abstrakt tafakkur, 
induksiya va deduksiya, analiz va sintez, monografik usul, statistik usullar (sifat va 
miqdor, indeks, guruhlash, balanslik va u bilan bog’liq bo’lgan normativ usul, 
extimollar), iqtisodiy - matematik modellashtirish, optimallashtirish, muvozanatni 
aniqlash, o’z «Aqliy hujum» ("Mozgovaya ataka") va tajribaviy usullari kiradi. 
«Real sektor iqtisodiyot” faniga oid barcha masalalarni yuqorida keltirilgan va 
boshqa bir qator usullar yordamida o’rganish, tahlil qilish bu fanni 
o’rganuvchilarning va uning muammolari yechimini hal etuvchilarning bilimi va 
ilmiy saloxiyatini kuchaytiradi, aqliy zakovatini boyitadi.