Industrial iqtisodiyot

 
9.3. Kadrlardan foydalanishni takomillashtirish yo'llari. 
Kadrlarni tanlash, ularni joy-joyiga qo’yish, ulardan oqilona foydalanish va 
tarbiyalash masalasi kadrlar siyosatining, umumiy iqtisodiyotning, shu jumladan, 
makro va mikroiqtisodiyotning eng muhim masalalaridan biri hisoblanadi. SHu 
sababli, Respublika Birinchi Prezidenti I.A. Karimov asarlarida, Oliy Majlis 
tomonidan qabul qilingan qonunlarda, Vazirlar Mahkamasining qarorlarida bu 
masalaga alohida e’tibor berilgan. 
Kadrlarni tanlashda, joy-joyiga qo’yish va tarbiyalashda, ulardan foydalanish 
quyidagi tamoyillarga alohida e’tibor berish kerak: 
-aql-idroq did va farosat; 
-qat’iyliq matonatliliq printsipialliq o’z vazifasiga puxtaliq 
-rahbarlik sohasini juda yaxshi bilish; 
-o’z eliga, yurtiga, Vataniga sadoqatli bo’lish. 
Kadrlar siyosatining eng muhim masalalaridan biri ularni attestatsiya qilish 
masalasidir. 
Kadrlar attestatsiyasi - bu, xodimlarning malakasini bilim va ko’nikmalari 
darajasini, faoliyatining samaradorligini, ishdagi, xizmatdagi va boshqa sohalardagi 
fazilatlari, egallab turgan lavozimiga to’g’ri kelishi yoki kelmasligini aniqlab olish 
bo’yicha bajariladigan jarayon va ish tartibidir. 
Xo’sh,
 
attestatsiyaning ahamiyati nnmadan iborat? 
Kadrlar attestatsiyasi xodimlarning sifat tarkibini yaxshilash, ularni oqilona 
joy-joyiga qo’yish, xodimlarni topshirilgan ish uchun javobgarligini kuchaytirishga 
qaratiladi. Attestatsiya xodimlar egallab tutgan lavozimlariga qanchalik munosib 
ekanligini aniqlaishing asosiy vositasi sifatida xizmat qiladi. Kadrlar attestatsiyasi 
vaqti-vaqti bilan xar yili yoki ikki-uch yilda bir marta ham o’tkazilishi mumkin. 
Respublikada bozor iqtisodiyoti davrida kadrlar tayyorlash borasida bir qator 
yangi talablar yo’zaga keldi. Ular orasida eng muhimlari quyidagilardir: 
- ijtimoiy-psixologik diagnostika; 
- kadrlarni boshqarish tizimini axborot bilan ta’minlash; 
- bandlikni boshqarish; 
- zaruriy bo’sh lavozimlarga nomzodlar tanlash; 

---

- kadrlar salohiyati va xodimlarga bo’lgan ehtiyojlarni taxlil etish; 
- kadrlar marketingini belgilash; 
- xizmat martabasini rejalashtirish va nazorat kilish; 
- xodimlarning kasbiy
 
va psixologik moslashuvi, ko’nikishi: 
-mehnat-huquqiy munosabatlar masalalari; 
- mehnat etikasi va estetikasi. 
Agar ma’muriy - buyruqbozlik tizimi sharoitida bu mezon va vazifalarga 
ikkinchi darajali deb qaralgan bo’lsa, bozor munosabatlari sharoitida ular birinchi 
o’ringa chiqarildi. Bu mezon va vazifalarga e’tibor berish sanoat taraqqiyotining 
barqaror va izchil rivojlanishiga katta imkoniyatlar yaratib berdi. 
Boshqaruvning barcha darajalarida inson rolining ortib borishi, iqtisodiyotda, 
shu jumladan, sanoatda keng qamrovli tarkibiy o’zgarishlar sodir bo’lishi va raqobat 
darajasining o’sishi kadrlarni boshqarishga yondashuvni o’zgartirishni taqozo etadi. 
Bunday yondashuvlar quyidagilardan iborat: 
- xodimlarning samarali ishlashlarini, faoliyat ko’rsatishlarini tashkil etish; 
- lavozimlar darajasini optimallashtirish, zaruriy mahorat va malakalar tizimini 
yaratish; 
- ishlab chiqarish madaniyatini shakllantirish va rivojlantirish; 
- instituksional maqsadlarga erishish; 
- o’z jamoasi va xodimlarining manfaat va ehtiyojlarini to’laroq qondirish. 
Mustaqillik yillarida ana shunday va boshqa bir qator yondashuvlarni amalga 
oshirilishi tufayli 2013 yilning boshlariga kelib sanoat ishlab chiqarishida eng yuqori 
darajada, samarali faoliyat ko’rsata oladigan 150 mingga yaqin soha 
mutaxassislari yo’zaga keldi. 
O’zbekiston Respublikasi Prezidenti Vazirlar Mahkamasining 2002 
yil birinchi yarim yilligi yakunlariga bag’ishlangan majlisidagi ma’ro’zasida bunday 
degan edi: «O’ta muhim va dolzarb vazifa borki, uni amalga oshirmasdan turib, biz 
nafaqat iqtisodiyot sohasida, balki umuman jamiyatni isloh qilish borasida o’z 
oldimizga qo’ygan maqsad va marralarga erisha olmaymiz. Gap kadrlar tayyorlash 
milliy dasturini hayotga joriy etish haqida, shu dastur orqali yuksak zamonaviy 
talablarga javob beradigan, yangicha fikrlaydigan, mamalakatimizning kelajak 
taqdirini ishonib topshirish mumkin bo’lgan yosh kadrlarni tarbiyalash haqida 
bormoqda».