Индивидуал тафовутлар психологияси Темперамент назариялари

Тана тузилишига кўра типлар (У.Шелдон)

Типларнинг қиёсий ҳолати

Сиго бўйича типлар	Кречмер бўйича типлар	Шелдон бўйича типлар
Дигестив	Пикник	Эндоморф
Мускулли	Атлетик	Мезоморф
Церебрал	Пикник	Эктоморф

И.П.Павлов

• Типологик хусусиятларни асаб тизимининг хоссаларига: қўзғалиш ва тормозланиш, асаб тизимининг кучи.
• Шунга кўра темперамент:
• – Холерик (тўхтатиб бўлмайдиган): кучли, мувозанатсиз, ҳаракатчан
• – Сангвин тип (мувозанатли): кучли, мувозанатли, ҳаракатчан.
• – Флегматик тип (инерт): кучли, мувозанатли, инерт.
• – Меланхолик тип (кучсиз, тормозлашган): кучсиз, мувозанатсиз, ҳаракатсиз.

Темперамент формуласи

• Ғазаб > Қувончдан> Қўрқув– бу кўпроқ холерик типига яқин.
• Қувонч > Ғазаб> Қўрқу – сангвиникка яқин.
• Қўрқув > Қувонч > Ғазаб – меланхоликка яқин.

Темпераментнинг психофизиологик назарияси (В.С.Мерлин, Б. М. Теплова)

• 1. Психик фаолиятлари динамикасини бошқаради;
• 2. Маълум психик жараёнлар динамикасини таърифлайди;
• 3. Мустахкам ва доимий характер узоқ вақт давомида ривожланиб қолади;
• 4. Қонунийлаштирган холда темперамент типидан таърифланади.;
• 5. Бир овоздан умумий асаб системаси типидан хосил

Темпераментнинг регулятор назарияси (Я.Стреляу)

• У асаб тизимининг хусусиятлари орқали темпераментни ўрганишга эътибор қаратган.
• Реактивлик
• Активлик