Individual rivojlanishi darsning ta’limiy maqsadi

Uygavazifa:_Mavzuni o’qish, rasm chizish
KO’RDIM_______________”_____20__-YIL
Sana__________________
DARS MAVZUSI JINS GENETIKASI


Darsning ta’limiy maqsadi: Mavzuga oid biologic bilimlarni shakllantirish,tayanch tushunchalar va asosiy terminlar mohiyatini tushuntirish
Darsning tarbiyaviy maqsadi: O’quvchilarning ilmiy dunyoqarashini kengaytirish orqali ularga estetik, ekologik tarbiya berish.
Darsning rivojlantiruvchi maqsadi: O’quvchilarda milliy qadriyatlar, vatanga muhabbat tuyg’ularini shakllantirish,ularni mustaqil fikrlashi va darslik bilan mustaqil ishlash ko’nikmasini rivojlantirish.
Kompetentlikni shakllantiruvchi maqsadi:O’quvchilarda umumiy va fanga oid xususiy kompetensiyalarni rivojlantirish.
a) Kommunikativ kompetensiya b) Ijtimoiy faol fuqarolik kompetensiyasi
c) Axborotlar bilan ishlash kompetensiyasi d) Milliy va umummadaniy kompetensiya
e) Matematik savodxonlik fan va texnika yangiliklaridan xabardor bo’lish kompetensiyasi
f) O’z-o’zini rivojlantirish kompetensiyasi
Fanga oid kompetensiya:

• 
  Биологик объектларни таниш, уларда борадиган жараёнлар- ни тушуниш ва изохлаш компетенцияси
  
• 
  Биологик объектларда борадиган жараёнларни кузатиш, таж- рибалар утказиш ва хулоса килиш компетенцияси
  
• 
  Соглом турмуш тарзи ва экологик компетенция
  

Darsning jihozlari : Plakatlar , kimyoviy moddalardan na’munalar , Plakatlar , kimyoviy moddalardan na’munalar , kimyoviy jihozlar


Darsda qo’llaniladigan metod : Aralash , Interfaol metodlar.

Darsning borishi: Salomlashish Ma’naviyat daqiqasi
Davomatni aniqlash Darsga tayyorgarlik nazorati
O’tilgan mavzularni takrorlash,uyga berilgan vazifani tekshirish
YANGI MAVZU BAYONI:
Jins irsiy axborotning avlodlarga berilishi va nasl qoldirishni ta’minlaydigan
hamda erkak va urg‘ochi organizmlarni farqlash imkonini beradigan belgi
va tuzilmalar majmuyidir. Tirik organizmlarda ikki xil jins: urg‘ochi va
erkak jins farq qilinadi. Organik olam evolutsiyasining ma’lum bosqichida
yer yuzida ayrim jinsli organizmlar paydo bo‘lgan. Hayvonlarda jinsning
belgilari morfologik, fi ziologik, biokimyoviy xususiyatlari, murakkab xattiharakatlari
orqali namoyon boʻladi. Jinsiy belgilar birlamchi va ikkilamchi
boʻladi. Birlamchi jinsiy belgilarni jinsiy organlar sistemasi ifoda etadi, ular
gametalar hosil boʻlishi va urugʻlanishni taʼminlaydi. Ikkilamchi jinsiy belgilar
gormonlar taʼsirida voyaga yetgan davrda rivojlanadi va hayot davomida
saqlanadi. Masalan, qushlar va sutemizuvchi hayvonlarning erkagi gavdasining
yirikligi, chiroyli bo‘lishi, odamlarda esa erkaklarda soqol-mo‘ylovning
bo‘lishi, ovozning yo‘g‘on bo‘lishi. Erkak va urg‘ochi organizmlarning
tash qi ko‘rinishidagi farq jinsiy dimorfi zm deyiladi. Jinsiy dimorfi zm
ko‘p gi na hayvonlarda, odamda yaqqol ko‘zga tashlanadi. Odam, hayvon va
о‘simliklarda jinslarning nisbati bir xil 1:1 bо‘ladi. Jins ko‘pincha urug‘lanish
jarayonida ma’lum bo‘ladi. Jinsni aniqlashda kariotip asosiy rol o‘ynaydi. Har
bir organizmning kariotipi har ikkala jinsda bir xil bo‘lgan xromosomalar –
autosomalar, erkak va urg‘ochi jinslarni bir-biridan farq qilishini ta’minlaydigan
xromosomalar – jinsiy xromosomalardan iborat. Masalan, drozofi la pashshasining
kariotipi 6 ta autosoma va ikkita jinsiy xromasomadan iborat.
Kariotipi bir xil jinsiy xromosomalarga ega, bir xil gametalar hosil qiladigan
jins gomogametali jins deyiladi. Kariotipi har xil jinsiy xromosomalarga ega,
har xil gametalar hosil qiladigan jins geterogametali jins deyiladi. Odam,
sutemizuvchilar, ayrim hasharotlarning urg‘ochilari gomogametali, erkaklari
geterogametali bo‘ladi. Qushlar, sudralib yuruvchilar va ayrim hasharotlarda
e sa aksincha, erkaklari gomogametali, urg‘ochisi geterogametali bo‘lad
1. Birikkan holda irsiylanish hodisasi dastlab kimlar tomonidan aniqlangan?
2. T. Morgan o‘z tajribalarida qaysi obyektdan va nima uchun foydalanganligini
izohlang.
3. To‘liq va qisman birikish deb nimaga aytiladi?
4. Krossingover nima? Uni isbotlovchi tajriba mohiyatini tushuntiring.
5. Krossover organizmlar deganda nimani tushunasiz?
6. Krossingover miqdori qanday hisoblanadi?