Indigofera turiga mansub ósimliklarda uchraydi. Kimyoviy xususiyati. Indikan

Hayvonlar indikani
Indikan -bu rangsiz,suvda yaxshi eruvchi organik modda;jigar tomonidan indol neytrallash mahsuloti hisoblanadi.Indikan Indigofera turiga mansub ósimliklarda uchraydi.
Kimyoviy xususiyati. Indikan glikozid hisoblanadi.Indikanning gidrolizi natijasida Betta D-glukoza va indioksil hosil bóladi.Indikanga yengil oksidlovchi vosita bilan ishlov berilganda,masalan atmosferadagi kislorod bilan ishlov berilganda indigoning kók boyoği hosil boladi.
Biosintez. Inson organizimida indikan triptofan parchalanishining yakuniy mahsuloti hisoblanadi.Yoğon ichakda parchalanish jarayoni oqsil bakteriyalari ta’sirida bóladi,sóngra kaliy sulfat yoki glukoron kislotasi bilan konyugatsiyalanadi natijada moa ravishda kaliy tuzi hósil bóladi.(bu jigar detoksikatsiya qilishining odatiy usuli).Indikan buyraklarga kiradi va siydik bilan chiqariladi
Klinik ahamiyati.Siydikdagi indikan miqdori ichakdagi oqsillarning parchalanish jarayonlarining intensivligi vajigarning detoksifikatsiya funksiyasini baholash uchun aniqlanadi.
Indoksilning oltingugurt efiri soģlom sutemizuvchilar peshobida kaliy tuzi shaklida oz miqdorda uchtlraydi.Bu moddani aniqlash uchun sulfo guruhi kistolatalar bilan qaynatish orqali gidrolizlanadi va indoksil temir xlorid bilan indolgacha oksidlanadim
Bu hayvoy indikan õsimlik indikanidan farq qiladi va indolning detoksifikatsiya mahsulotidir.Indoksil odam peshobi va hayvonlarda kaliy tuzi shaklida,õsimliklarda esa glikozid shaklida uchraydu.
Glikozidlarni õrganish bir qancha sabablarga kõra muhimdir.Kõpgina glikozidlar dorivor xususuyatga ega va tibbiyotda qõllaniladi.Ba'zi glikozid boyoqlar sanoat uchun katta ahamiyatga ega,masalan glikzid indikan indigo olish uchun xizlat qiladi.
Hayvon organizmidagi toksik ta'sir kõrsatadigankõp miqdordagi glikozidlar uruģlar,,mevalar,barglar va õsimlikning boshqa organlarida tõplanadi.Ushbu glikozidlarning tarqalishi va tõplanishini õrganish odamlar ,qishloq xõjaligi hayvonlarini tanishning oldini olishgaimkon beradi.Glikozidlarni õrganish õsimliklarning kimyoviy tarkibi va metabolizmining biokimyoviy jarayonlarini chuqurroq bilish nutqai nazardan juda muhimdir.Boshqa efirli sulfat kislotalar bilan birga kaliy yoki natriy tuzi kõrinishidagi indosulfat kislota organizmdan siydik bilan chiqariladi.
Ba'zi fenollar indoldan,ayniqsa 5-oksidoldan hosil bõladi.Oksindol hayvonlarda indolning asosiy metaboliti bõlib,u asosan sulfat kongati shaklida va ozroq darajada glukuronid shaklida chiqariladi.Boshqa oksindollar xali õrganilmagan.Ichaklardagi oqsillarning parchalanishi paytida triptofandan hosil bõlgan indol qisman soriladiva jigarga boradi.Bu yerda u sulfat kislota bilan indoksilgacha oksidalanish orqali neytrallanadi.Natijada indoksil sulfat kislotaning kaliy yoki natriy tuzi hosil bõlib hayvon indikani deb ataladi.
Indoksil-sarģish kristall modda,kislotali eritmalarda barqaror,lekin ishqoriy muhitda tezda kôk indigoga oksidlanadi.Indikan odatda endolin shaklining vositasi sifatida qaraladi.
Toksinlarning aksariyati jigar tomonidan zararsizlantiriladi.Mikrosomalar oksidlanish reaksiyalari.Mikrosomal oksidlanishning muhim xususiyati induksiya qilish qobilyatirdir.