Имо-ишоралар сири

V БОБ 
 
НОВЕРБАЛ ТИЛ БИЛИМЛАРИДАН  
АМАЛИЁТДА ҚАНДАЙ 
ФОЙДАЛАНИШ МУМКИН?
35-қоида 
Ёлғонни қандай яшириш
мумкин?
Ўзингиз кундалик ҳаётда фойдаланади-
ган имо-ишораларга эътибор қаратинг. 
Сизни сотадиган асосий хоин ана шулар, 
улар сизнинг ўй-фикр ва ҳис-туйғуларин-
гизни ошкор қўяди. Агар қўлингизни оғиз 
атрофида тутсангиз ва кўзингизни олиб 
қочсангиз, ҳар қандай инсон сизнинг ёлғо-
нингизни сезиб қолиши мумкин. Бундай 
яққол сигналлар ҳатто ёш болага ҳам маъ-
лум. Шунинг учун эҳтиёт бўлинг – сизнинг 
Агар сиз ўз танангизни 
назорат қилишни билсангиз, 
ёлғонни яширишингиз, 
суҳбатдошни у билан самимий 
эканлигингизга ишонтиришингиз 
мумкин. Шундай имо-
ишораларни танлаш керакки, 
улар суҳбатдошга сиз вербал, 
яъни оғзаки бераётган 
маълумотлардан бошқа ҳеч 
қандай янги маълумот бермасин. 
Шунда сиз ҳийлагарлик 
санъатини эгаллайсиз.
Aim.Uz-Axborot Izlash Markazi

---

97
ёлғонингизни фош қилиб қўядиган хат-
ти-ҳаракат қилманг. Ўзингизни фош қи-
либ қўймаслик учун ўз қўлингиз, танангиз 
ва мимикангиз, яъни юз ифодангизни қат-
тиқ назорат қилишингиз лозим. Қоидага 
амал қилинг: ҳеч қандай ортиқча ҳаракат 
қилманг. Бошланишда қўлларни ишлат-
маслик жуда қийин бўлади. Ахир, биз 
ўзимизга нутқ жараёнида новербал тарзда 
ёрдам беришга одатланиб қолганмиз ва 
шунинг учун бу одатдан қутулиш осон кеч-
майди. Лекин сиз ўзингизни мажбурла-
шингиз керак, акс ҳолда дилингиздагини 
пайқаб қолишади.
Организмингизни шундай машқ қил-
диришингиз керакки, у сизнинг ёлғонин-
гизни фош қилиб қўймасин. Бирон яқин 
кишингиз ёки дўстингизга илтимос қи-
либ, «ёлғон детектори» орқали сизни уй 
шарои тида текшириб кўришни сўранг. 
У сизга жуда яқин масофада туриб, била-
гингизни ушлаган ҳолда сизнинг томир 
уришингизни қайд қилиб турсин. У сизни 
ҳар тарафлама назорат қилишига қўйиб 
беринг, сизнинг нафасингизни, мимикан-
гиз ўзгаришини кузатсин. Кейин сизга бир 
Имо-ишораларни қўллаш 
одатидан воз кечиш ва ўз юз 
ифодасини ўзгартириш қийин, 
лекин чиндан иложи бор. Ундан 
ҳам қийини организмингизнинг 
ғайриихтиёрий реакцияларини 
яширишга ўрганишдир.
Aim.Uz-Axborot Izlash Markazi

---

98
неча савол берсин. Дастлабки икки-уч са-
вол сиз бемалол қийналмай жавоб бера-
диган энг оддий саволлар бўлсин, масалан: 
«Сизнинг энг ёқтирган таомингиз қайси?» 
«Эрталаб эрта уйғонишни ёқтирасизми 
ёки кечми?» «Фамилиянгиз нима?» Нав-
батдаги савол эса, асабингизни қитиқлай-
диган бўлсин, масалан: «Бирон дўстингиз-
га ёлғон гапириб алдаганмисиз?» Бундай 
саволга юз ифодангизда ўзгаришсиз жавоб 
беришингиз амри маҳол. Саволлар рўйха-
ти сизга нотаниш бўлиши лозим, акс ҳол-
да тажрибадан ҳеч қандай наф чиқмайди. 
Тажрибани суҳбатдошингиз сизнинг ҳо-
латингизда ўзгаришлар сезмай қолгунча 
такрорлайверинг. Машқларни ўз организ-
мингиз устидан назорат қилишни ўрган-
магунингизча такрорлайверишингиз мум-
кин. Эҳтимол, ҳақиқий ёлғон детекторини 
алдаш сизга насиб қилмас, лекин тирик 
инсондан ёлғонингиз сирини яшириш қў-
лингиздан келади.
Aim.Uz-Axborot Izlash Markazi

---

99