Ilmiy va ijtimoiy bashoratning o’zaro aloqadorligi Reja: Bashorat tushunchasi. Bashorat va hozirgi zamon iqtisodiyoti Bashoratning turlari

Induktiv  bashorat  ko‘proq  faraz  qilish  bilan  bogiiqdir.  A m m o  
faraz  ham   insonning aql-zakovati,  idrok qilishi  bilan  b o g iiq .  Aql  esa,  
inson  ruhining  yuksak  darajada  takom illashuvi  va  uning  nam oyon  
b o ‘lishidir. Aql  inson  miyasining mahsuli.  Ana shu aql barchada b o is a -  
da,  a m m o   b ir-b irid a n   farq  qiladi.  B a’zilar  aqllarini  am aliy o td a  
charxlasalar,  bo shqalar fan  orqali  rivojlantiradilar.  A yrim lar turm ush  
tarzidan  foydalanadilar.  Aql  ham  ob‘ektiv  olam  to ‘g ‘risidagi bilimdir.  
D em ak,  intuitsiyada aql va farosat yetakchi o'ringa ega. 
Diniy bashorat esa insonlar va butun  olam  faoliyatiga bag‘ishlangan.  
U  kelajakni aytib berishga qaratilgandir.  Diniy bashorat payg‘am barlar  
va  Alloh  nom i  bilan  bog‘langan.  T o ‘g ‘ri,  payg‘am barlar  A llohdan  
kelgan  vahiylar  orqali  bashorat  qilsalar-da,  ular  ham   b ashoratlam i  
voqelik bilan b og iag an lar.  M asalan,  Im om   Ismoil  Buxoriyning hadisi  
shariflarida  shunday  voqea  haqida  fikr  yuritiladi:  «Anas  Ibn  M olik  
raziyallohu anhu  rivoyat  qiladilar:  «M akka ahli  Rasulullohu  alayhi va  
sa lla m d a n   (p a y g ‘a m b a r  ek an lik la rin in g   isbo ti  u c h u n )  m o ‘jiz a   
ko‘rsatm oqliklarini  talab   qildi.  Shunda  ul  zot  oyni  ikkiga  b o iib   
ko‘rsatdilar,  h atto   od am lar  H iro‘  to g in i  oyning  ikki  b o ia g i  orasida  
ko‘rishdi  (ya’ni,  b ir  b o ‘lagi  tog‘ning  u  tom onida  va  ikkinchi  b o ia g i  
tog'ning  bu  to m o n id a  turdi)  ».  Ko‘rib  turibm izki,  bu  diniy  bashorat  
talab  asosida  zaruriyatdan  kelib  chiqqan  holda  am alga  oshirilgan.  
Qiyom at  kunlari  haqidagi  fikrlar  ham  diniy  bashoratdir.