Ilmiy tadqiqot metadologiyasi

Tushunish va oqilona (intensional) tushuntirish (bu haqda ushbu bobning keyingi paragrafida batafsil so‘z yuritiladi).

Hujjatlarni tahlil qilish—son va sifat jihatidan tahlil qilish (kontent- analiz).

So ‘rovlar о ‘tkazish- maxsus tayyorlangan savollar yordamida и yoki bu masalaga oid ijtimoiy fikmi aniqlash. «Yuzma-yuz» so‘rov (intervyu) yoki sirtdan (so‘rovnoma yordamida, pochta, telefon orqali va sh.k.) so‘rov o‘tkazish, ommaviy va maxsus so‘rovlar farqlanadi. Maxsus so‘rovlarda professional ekspertlar axborot olishning bosh manbai hisoblanadi. So‘rovnomada tadqiqot maqsadlari va faraziga muvofiq ma’lumot olish uchun zarur savollar turkumini o‘z ichiga olgan anketani ishlab chiqishga alohida e’tibor beriladi.

So ‘rovnomada a) maqsad asosli bo ‘lishi; savollar tushunarli va ziddiyatli tuzilmagan bo‘lishi; respondentga (javob beruvchida) salbiy ta ’sir ко ‘rsatmasligi lozim.

Savollar yopiq yoki ochiq shaklda berilishi mumkin. Anketada javob variantlarining to'liq to‘plami berilgan savol yopiq savol deb ataladi. So‘rovdan o‘tayotgan shaxs uning fikriga mos variantni belgilab qo‘yadi, xolos. Bu holda ochiq savollardan foydalaniladi. Ochiq savolga javob bera turib, javob berayotgan odam faqat о ‘z tasawuriga tayanadi, bunday javob nisbatan ko‘proq individuallashgan hisoblanadi.

Tadqiq etilayotgan hodisa, jarayon to‘g‘risida ishonchli ma’lumot olish uchun barcha kontingentni so‘rovga jalb etish shart emas, chunki tadqiqot obyekti miqdor jihatidan juda katta bo‘lishi mumkin. Tadqiqot obyekti bir necha yuz kishidan ko‘p bo‘lganida tanlab