Ilmiy tadqiqot markazi

Faktoring kompaniya uchun xaridorni toʻlov qobiliyatini aniqlash funksiyasi.
Yuqorida taʼkidlaganimizdek 
oʻz faoliyati doirasida xaridorlar haqida keng maʼlumotlar bazasini shakllantirishidir. Bu ayniqsa rivojlanayotgan 
davlatlarda juda qoʻl kelishi mumkin, zero ularda mijozlar haqida maʼlumot yigʻish bazalari yaxshi 
rivojlanmagan.
Risklarni sugʻurtalash funksiyasi 
– bu faktoring kompaniyasining debitorlik qarzdorligini xaridorining toʻlov 
qobiliyatiga qarab risklarni sugʻurtalashni anglatadi. Faktoring kompaniya debitorlik qarzdorligini tahlil qilib agar 
xaridorning toʻlovga imkoniyati yoʻqligini aniqlasa u, debitorlik qarzdorligini qoʻshimcha ravishda sugʻurtalashi mumkin.
FAKTORING AMALIYOTINING TURLARI 
 
Ichki faktoring
- bevosita faktoring amaliyotining hamma ishtirokchilari (faktoring kompani yo tijorat 
banki, sotuvchi va xaridor) bir hudud (mamlakat)da joylashgan boʻladi.
Toʻlamaslik riski (kredit riski)ni qaysi tomon oʻz zimmasiga olishiga 
koʻra: 
Regress huquqi asosidagi faktoring
amaliyoti (resource factoring) 
Regress huquqisiz faktoring
amaliyoti (non resource factoring) 
Revers faktoring
(teskari faktoring amaliyoti) tovar va mahsulotlarni ulgurji shaklda olib chakana 
holda sotadiganlar uchun toʻlovni kechiktirib toʻlashga asoslangan moliyaviy xizmat turi. 
Islom faktoring amaliyoti 

---

390 
 
Xorijiy rivojlangan davlatlarda asosan faktoring amaliyoti regress huquqisiz amalga 
oshiriladi. Masalan, Italiyada, AQSHda faktoring operatsiyalari regress huquqisiz amalga 
oshiriladi. Revers faktoring (teskari faktoring amaliyoti) xizmat turi xaridorni tovar 
mahsulotlarini moliyalashtirishga yoʻnaltirilgan boʻlsa ham, lekin faktoring kompaniya (tijorat 
banki) sotuvchi bilan shartnoma tuzadi. Islom faktoring amaliyoti: islom moliyasi oxirgi 
yillarda nafaqat musulmon olamida balki butun dunyoda integratsiyalashuv jarayonida, 
moliyaviy va vositachilik qilish uchun yaxshi potensialga ega boʻlib bormoqda. Xususan 
anʼanaviy banklar yetarlicha xizmat koʻrsata olmaydigan hollarda, islom moliyasi oʻz 
xizmatlarini jadallik bilan taqdim qilib kelmoqda. 
Ilgʻor xorijiy tajriba asosida hududlardagi investitsiya muhitini yaxshilashda faktoring 
amaliyotini rivojlantirish taklif etilgan. Taklifning amaliyotga joriy etilishi natijasida 
mamlakatda investitsiya muhitini yanada yaxshilash va uning jozibadorligini oshirish, 
tadbirkorlik faoliyatini tashkil qilish va doimiy daromad manbalarini shakllantirish uchun 
sharoitlar yaratishda yangicha mexanizm joriy etilgan.