Ilmiy rahbar: dots. Jalilov M

jadval Kredit potrfeli tarkibida uzoq muddatli investitsiyaviy moliyalashning

ulushi hisob-kitobi ³⁶

Ko’rsatkich nomi	Satr kodi	Summa (mln. so’m)
I.Uzoq muddatli investitsiyaviy moliyalash, jami (020,030,040-satrlar yig’indisi), shu jumladan:	010	196290,6
Uch yildan kam bo’lmagan muddatda berilgan investitsiya kreditlari (brutto) (14700-15500,15701 ning tegishli hisobvaraqlari, 14900 mustasno)	020	175697,0
Uch yildan kam bo’lmagan muddatga ko’rsatilgan lizing xizmatlari (brutto) (15600,15705 ning tegishli hisobvaraqlari)	030	7218,7
Banklar tomonidan olingan ishlab chiqarish korxonalari negizida tashkil etiladigan kompaniyalar aktivlariga yo’naltirilgan mablag’lar	040	13374,9
II.Kredit portfeli, jami (060,070,080-satrlar yig’indisi), shu jumladan:	050	220619,4
Berilgan kreditlar summasi (brutto) (11900-15500, 15700 hisobvaraqlar)	060	200025,7
Lizing xizmatlari (brutto) (15600 ning tegishli hisobvaraqlari)	070	7218,7
Banklar tomonidan olingan ishlab chiqarish korxonalari negizida tashkil etiladigan kompaniyalar aktivlariga yo’naltirilgan mablag’lar	080	13374,9
III.Kredit portfeli tarkibida uzoq muddatli investitsiyaviy moliyalash ulushi (%da) ((010-satr / 050-satr) * 100%)	090	89
IV.Yuridik shaxslardan olinadigan foyda solig’ining belgilangan stavkasi. %	100	15
V.Tuzatilgan soliq stavkasi,%	110	10,5

³⁶ Jadval AT “Aloqabank” ning 2014 yil uchun yillik moliyaviy hisoboti ma’lumotlari asosida muallif tomonidan mustaqil tayyorlangan.

4. 
   jadval ma’lumotlaridan ko’rinib turibdiki, bankning uzoq muddatli investitsiyaviy moliyalash jamisi 196290,6 mln.so’m bo’lib, kredit portfeli jamisi 220619,4 mln.so’mni tashkil qilgan. Kredit portfeli tarkibida uzoq muddatli investitsiyaviy moliyalash ulushi 89% ni tashkil etgan bo’lib, ya’ni 50% dan yuqori. Demak, bank foyda solig’ini amaldagi stavkaning 70% miqdorida soliq to’laydi ya’ni tuzatilgan soliq stavkasi 10,5%. Bu imtiyoz 2015 yilning 1 yanvariga qadar amal qilib kelgan. Lekin O’zbekiston Respublikasi Prezidentining 2015 yil 6 maydagi PQ – 2344-sonli “Tijorat banklarining moliyaviy barqarorligini yanada oshirish va ularning resurs bazasini rivojlantirish chora-tadbirlari to’g’risida”gi Qaroriga muvofiq ushbu imtiyozning amal qilish muddati 2020 yilning 1 yanvariga qadar uzaytirildi. Demak, banklar yana ushbu imtiyozdan foydalanish imkoniyatiga ega bo’ldilar. Bunday imtiyozning mavjudligi bank uchun keng imkoniyatlarni yaratadi.
   

Ushbu soliqni to’lashda banklar kelgusi chorakning boshida chorak davomida olinadigan foyda miqdorini oylar kesimida bashorat qilib, davlat soliq inspeksiyalariga ma’lumot taqdim etadi. Bashorat qilingan soliq summasi oyning boshida davlat budjetining tegishli hisobvarag’iga o’tkaziladi. Bunda quyidagi buxgalteriya yozuvi beriladi:
Debet 19931 – “Muddati uzaytirilgan soliqlar” Kredit 23402 – “Respublika budjetining mablag’lari”
Chorakning oylari davomida to’langan foyda soliq summasi har chorakning oxirida bankning tegishli xarajatlar hisobvarag’iga olib boriladi va quyidagi buxgalteriya yozuvlari amalga oshiriladi.

1. 
   Agar chorak uchun bashorat qilingan foyda soliq summasi haqiqatga to’g’ri kelsa:
   

Debet 56902 – “Daromad solig’ini baholash” Kredit 19931 – “Muddati uzaytirilgan soliqlar”

2. 
   Agar choraklik uchun oldindan to’langan foyda solig’i summasi bankning haqiqatdagi foyda solig’i summasidan kam bo’lsa, kam to’langan qismi bankning 22502 – “Hisoblangan daromad (foyda) soliqlari”
   

hisobvarag’iga o’tkaziladi va ushbu hisobdan davlat bujetiga o’tkazib beriladi, bunday holatda quyidagi buxgalteriya yozuvlari amalga oshiriladi:
Kam to’langan summaga:
Debet 56902 – “Daromad solig’i hisoblash”
Kredit 22502 – “Hisoblangan daromad (foyda) soliqlari”
Kam to’langan summa davlat budjeti hisobvarag’iga o’tkazilganda: Debet 22502 - “Hisoblangan daromad (foyda) soliqlari”
Kredit 23402 – “Respublika budjetining mablag’lari”
Banklarda foyda solig’i soliq bazasi bankning hisobvaraqlar rejasining 4- bo’limi daromadlar hisobvaraqlaridagi qoldiqlar asosida aniqlanadi. Soliq bazasini hisoblashda 4-bo’limdagi hisobvaraqlardagi daromad summasida Soliq Kodeksida belgilangan imtiyozlari mavjud bo’lgan daromad turlari va boshqa chegirmalar ayirib tashlanadi. ³⁷

5.