Ilmiy ish asoslari

“Ilmiy ish asoslari” fanidan savollar

1. 
   Taqriz nima va unga xos xususiyatlar qaysilar?
   
2. 
   Metod, metodika va metodologiya atamalarini izohlang.
   

Taqriz (arab. — ijobiy baho) — adabiy tanqid janri; yangi badiiy, ilmiy yoki ilmiy-ommabop asar tahlili. T.da asarning bibliografik tavsifi, shuningdek, mazmuni, unda koʻtarilgan muammolar, asarning gʻoyaviy va badiiy xususiyatlari, muallif ijodida, adabiyotda tutgan oʻrni haqida maʼlumot boʻladi; asarga baho beriladi, uning asosiy fazilatlari va nuqsonlari qayd qilinadi. T. asosan keng kitobxonlar ommasi uchun moʻljallanadi, ularni yangi asarlardan ogoh qiladi, zarurini tanlab olishga koʻmaklashadi. Ichki T. ham boʻladi. Mac, nashriyotga kelgan badiiy, tanqidiy va ilmiyommabop asar ichki T.ga beriladi, birok, bu T. matbuotda eʼlon qilinmaydi.

Тақриз (рецензия) - бу нашр этиладиган илмий ахборотга танқидий тахдил асосида ёзилган кичик бир мақола ҳисобланади. У илмий ахборот-танқидий жанрларга мансубдир, яoни у бир пайтнинг щзида щз обекти ҳақида ҳам ахборот беради, ҳам унинг танқидий таҳлилини тақдим этади.Тилшуносликда тақриз қилинаётган обект (иш) сифатида мақола, мақолалар тщплами, монография, дарслик, машқлар тщплами, луьат, тилга баьишланган телевизион дастур, радиоешиттириш, диссертация кабилар бщлиши мумкин. Тақриз мазмуни тақриз қилинаётган манба характерига боьлиқ равишда қоидага мувофиқ щзгарсада, ҳар қандай турдаги тақризда албатта аксини топиши лозим бщлган бир қатор мажбурий унсурлар мавжуд.
Тақризнинг тузилиши. Тақриз ва хнлосаларда аwаламбор, ахборот бщлими мавжуд бщлиши лозим, унда манба муаллифининг фамилияси ва исми-шарифи, ишнинг тщлиқ номи кщрсатилади; агар иш нашр этилган бщлса, унинг чиқиш маoлумот лари, агарда иш қщлёзмада бщлса, босма варақларнинг сони кщрсатилади. Бундан ташқари бу бщлимда илова, иллюстрация, жадваллар ва манбада фойдаланилган адабиётлар рщйхати мавжудлиги кщрсатилади. Бетлар сони адабиёт рщйхатисиз кщрсатилади, адабиёт рщйхати борасида эса унда тақдим этилган манбаларнинг умумий сони кщрсатилади, хорижий тиллардаги манбалар сони алоҳида кщрсатилади.
Тақризнинг кейинги бщлими баҳолаш бщлимидир. У тақриз қилинаётган асар мазмунининг муҳокамаси ва баҳоланилишига баьишланади. Бу ерда биринчи навбатда манбанинг долзарблиги, қиммати, янгилиги, ишончлилиги ва истиқболига эoтибор қаратилади.
Долзарблик - бу тақриз қилинаётган тадқиқотнинг ҳозирги кун талабларига мувофиқлиги, уни фан ривожининг айнан мазкур босқичида ҳал бщлиши лозим бщлган муаммолар билан боьлиқлигидир.