Ilmiy ish asoslari

Til ona tili sifatida o‘rganilayotganda tilning grammatik tuzilishi haqidagi ma’lumotlarni tizimli ravishda, izchillikda o‘rgatish maqsadga muvofiq bo‘lsa, chet tili sifatida o‘rganilayotganda grammatik bilimlarni sof amaliy, ya’ni nutqiy faoliyatni rivojlantirish maqsadiga yo‘naltirilgan holda berilishi kerak bo‘ladi. Muayyan bir tilda erkin so‘zlashish imkoniyatiga ega bo‘lish uchun 2000ga yaqin so‘zni bilish, yaxshi o‘qish va tushunish uchun 4000–5000 atrofidagi lug`aviy birlikni egallashi lozimligi mutaxassislar tomonidan e’tirof etilgan.

Ayrimlar bunday minimumni katta hajmdagi matnlarni mustaqil o‘qish orqali ajratish va retseptiv idrok qilish mumkin deb hisoblasalar-da, olib borilgan maxsus tekshiruvlar bu fikrni tasdiqlamaydi. Jumladan, psixolingvist G.I.Bogin o‘z tajribasida aniqlashicha, filologik yo‘nalishdagi fakultetlar talabalari 100 o‘quv haftasi davomida har haftada 30 sahifadan asar o‘qib, matnni qariyb yod olishi mumkin. Biroq bu leksik va grammatik materialni to‘liq o‘zlashtirishda unchalik katta natija bermaydi, chunki o‘qib chiqilgan 3000 sahifada barcha lug`aviy va grammatik birliklar uchramaydi yoki qayta takrorlanmaydi ¹¹