Ilmiy ish asoslari

19.	Katalog	Katalog	Catalogue
(yun. katalogos — roʻyxat) bir turdagi narsalarning (kitob, qo`lyozma, muzey eksponatlari va h. k. ning) mahlum alifbo tartibida tuzilgan ro`yxati.
20.	Kirish	Vvedenie	Entry	biror fanning asosiy tushunchalarini bayon etuvchi, shu fandan dastlabki mahlumotlar beruvchi qism
21.	Komponent	Komponent	Component	(lot. componens, componentis — tashkil etuvchi; tarkibiy qism) biror narsaning tarkibiy qismi.
22.	Konsepsiya	Kontseptsiya	Concept	(lot. conceptio — to`plash, birlashtirish; tizim; ibora) qarashlar, fikrlar yo`nalishi tizimi; fikr yuritish, dunyoni tushunish, anglash usuli.
23.	Konspekt	Konspekt	Synopsis	(lot. conspectus - nuqtai nazar; qarash) kitob, maqola, MA`RUZA va h. k. ning qisqa yozib olingan mazmuni, bayoni
24.	Manba	Istochnik	Source	(arab.boshlanish; ibtido) ilmiy tadqiqot ishlari uchun asos bo`lgan asar, hujjat va sh.k.lar.
25.	Maqola	Statg’ya	Article	(arab. nutq; kichik asar) to`plam, jurnal, gazeta va h. k.lar uchun yozilgan yoki ularda bosilgan, hajmi uncha katta bo`lmagan ilmiy yoki publitsistik asar.
26.	Matn	Tekst	Text	Tekst, nutqning yozuvdagi ifodasi: 1. Yozuvda yoki bosma holda shakllantirilgan mualliflik asari yoki hujjat. 2 Bosma nashrning rahem, chizma va izohlarsiz asosiy qismi.
27.	Metodologiya	Metodologiya	Methodology	(metod + yun. logos — tahlimot) umuman, ilmiy metod haqidagi, xususan, ayrim fanlarning metodlari haqidagi tahlimot
28.	Muammo	Problema	Problem	(arab. - jumboqli, sirli, g`alati; tushunilishi qiyin, boshqotirma) 1. ad. O`zbek mumtoz adabiyotida shehriy janr, poetik sanhat turi. Unda biror so`z, ism (yoki ularning bosh harflari), sana va b. yashirib beriladi. 2. Hal qilinishi lozim bo`lgan narsa; masala
29.	Mundarija	Oglavlenie	Contents	(arab. - mazmun, maʼno; tarkib) kitob yoki qo`lyozmaning boshida yoki oxirida uning fasl va bo`limlarini, odatda betlari bilan ko`rsatuvchi ro`yxat
30.	Nazariya	Teoriya	Theory	(arab. - taʼlimot; qoidalar majmui; umumlashma fikr) 1. Voqelik qonuniyatlari va undagi muhim aloqalar haqida bir butun tasavvur beradigan bilim shakli. 2. Biror fan sohasini yoki uning biror qismini tashkil etuvchi asosiy gʻoyalar, umumlashgan qoidalar majmui. 3. Biror sohada hunar olish, malaka orttirish, mahoratni oshirish yo`lidagi bilim-qoidalar majmui. 4. Ilm-fan, sanhat va b. sohalarning mantiqiy abstrakt fikrlash yo`li bilan ishlab chiqilgan asoslari  5. Voqea, hodisa va h. k. ni tushunish-tushuntirishning umumiy prinsiplarini asoslab beruvchi ilmiy qonun-qoidalar majmui 6. Biror narsaga, masalaga bo`lgan umumiy va shaxsiy qarash, nuqtai nazar
31.	Obzor	Obzor	View	(rus. obzor < obozret — "ko`z tashlamoq, ko`rib chiqmoq; tekshirmoq, tahlil qilmoq")  ko`rinish, umumlashtiruvchi  qisqacha maʼlumot
32.	Postulat (tahkid)	Postulat	Postulate	(lot. postulatum - talab) biror ilmiy nazariyada isbotsiz qabul qilinadigan, lekin biron asosi bo`lgan printsip yoki qoida
33.	Printsip	Printsipq	Principles	(lot. principium — asos, negiz; ibtido) biror nazariya, taʼlimot, dunyoqarash va sh. k. ning dastlabki, asosiy qonun-qoidasi; faoliyat uchun asos qilib olinadigan bosh g`oya, qonun-qoida
34.	Qisqartma	Sokrao’eniya	Abbreviation	1. Qisqartirilgan, muxtasar matn 2. So`zning mahlum shaklda qisqartib berilgan ifodasi — shartli qisqartmalar. 3.Matnning qisqartirilgan yeri, qismi; qisqartish
35.	Qiyoslash	Sravnenie	Comparison	(arab. - solishtirish, o`xshatish; andoza, o`lchov) o`zaro chogishtirish, solishtirish, taqqoslash; muqoyasa, taqqos
36.	Referat	Referat	Report	(lot. referre — bildirmoq, xabar qilmoq) muayyan mavzuga bag`ishlangan, tegishli badiiy, ilmiy va b. manbalar sharhini qamrab oluvchi MA`RUZA
37.	Reja	Plan	Plan	(f. j — kir yoyiladigan) 1. biror ishni tartibi bilan va o`z vaqtida bajarish uchun oldindan belgilab olingan aniq yoki taxminiy mo`ljal. 2. Belgili tartib, qoida, o`lchov.
38.	Sarlavha	Zagolovok	Headline	tojik tilida “bosh” mahnosini anglatadigan “sar” oti bilan “taxtacha”, “ko`rinish” mahnolarini anglatadigan arabcha “pavha” otidan tuzilgan bo`lib, asarga, uning qismlariga qo`yiladigan nom
39.	Sintez	Sintez	Synthesis	(yun. - birlashtirish) bo`laklarni fikran yoki amalda bir butun qilib birlashtirish, narsani yaxlit holda tadqiq etishdir
40.	So`ngso`z (xotima)	Zavershenie	Ending	(arab. — oxir, nihoya; nutq) 1. Biror narsa, voqeaning yakuni, tamom bo`lishi 2. Badiiy yoki ilmiy asarning oxirgi yakunlovchi qismi, xulosa qismi; epilog
41.	Tajriba	Praktika	Experience	voqelikni amaliy jihatdan hissiy empirik bilish jarayoni.
42.	Tanqid	Kritika	Criticism	(arab. — baho berish maqsadida o`rganish, tahlil qilish va shu asosdagi xulosa) ish-harakat, faoliyat, asar, tahlimot va h.k. yutuqlarni qayd etish, kamchilik va nuqsonlarini belgilash va bartaraf etish maqsadidagi muhokama, tahlil
43.	Taqdimot	Prezentatsiya	Presentation	(lot.— taqdim etish) taqdimot, yangidan yaratilgan, tuzilgan muayyan narsaning rasmiy taqdim etilishi
44.	Taqriz	Otzqv	Review	(arab. — ijobiy baho) — adabiy tanqid janri; yangi badiiy, ilmiy yoki ilmiy - ommabop asar tahlili.
45.	Tasnif	Klassifikatsiya	Classification	(arab. - tanlab olish; turlarga ajratish) narsa va hodisalarni ularning o`ziga xos belgi, xususiyatlariga qarab tur, turkum va h.k. ga ajratish
46.	Tezis	Tezis	Thesis	(yun. — qoida, isbot) 1. Keng mahnoda - biror nazariyani bayon qilishda aytilgan har qanday fikr; tor mahnoda — asosiy fikr, printsip; 2. Mantiqda isbot qilishni talab etuvchi fikr, mulohaza.
47.	Tematika	Tematika	Subjects	tanlab olingan, ishlangan yoki ishlanayotgan mavzular majmui
48.	Uslub	Stilg’	Style	tilning inson faoliyatining muayyan sohasi bilan bog`liq vazifalarining ajratilishi.
49.	Xulosa	Zaklyuchenie	Conclusion	(arab. - saralangan narsa, natija; qisqacha bayon, mazmun; mohiyat) yuritilgan fikr yoki mulohazaning mantiqiy natijasi, yakun.
50.	Yangilik	Novovvedenie	Innovation	ilgari mahlum bo`hlmagan, yaqindagina paydo bo`lgan narsa yoki hodisa; yangi xabar, mahlumot.

1¹Бахтин M.M. K методологии гуманитарных наук / Эстетика словесного творчество. - M., 1986. S. 388; Xaлизев В.E. Teория литературы. Изд. 4- M.: Высшая школа, 2005. S.254.

2²Большой энциклопедический словарь/ под ред В.Н.Варцевой. - M.: ВРЕ, 1998. S. 507; Valerie Susana et Corroyer Gregory. ‘hiloso’hie du langage de la communication. Ed.: Universite ‘aris, 2001 ‘our la Revue Formules.

3³ Intervg’yu s Jakom Derrida // Mировое дерево. - M., 1992. S.74.

4⁴ Проблемы методологии системного исследования. - M., 1970.

1^

1¹ Йўлдошев Р.А. Ўзбек тили дарсларида ўқувчиларнинг оғзаки нутқини уларни кўп гапиртириш орқали ўстириш методикаси. – Т.: Фан ва технология, 2012. – 212 б.

2²Бим И.Л. Теория и практика обучения немецкому языку в средней школе: проблемы и перспективы. – Москва: Просвещение, 1988. – С.20.

3³ Ўзбек тилининг изоҳли луғати, 2-жилд. – Тошкент: Ўзбекистон миллий энциклопедияси, 2006. – Б. 582.

2^ Толипов Ў.Қ., Усмонбоева М.. Педагогик технологияларнинг татбиқий асослари, Т., “Фан”, 2006 йил, 13-бет.

3^ Беспалько В.П. Слагаемые педагогической технологии. – М.: Педагогика, 1989.

4^ Талызина Н.Ф. Управление процессом усвоения знаний. – Москва: Изд-во МГУ, 1984. –с. 13.

5^ Толипов Ў.Қ., Усмонбоева М.. Ўша манба, 54-бет.

9⁹ Зимняя И. А. Психологические аспекты обучения говорению на иностранном языке. –Москва: МГУ, 1998. – 142-б.

10¹⁰ Выготский Л. С. Мышление и речь // Избранные психологические исследования. – Москва: Педагогика, 1956. –291 с.

11¹¹ Богин Г. И. Роль чтения в профессиональной подготовке учителя и иностранного языка // Иностранные языки в высшей школе. – Москва: 1974. –№ 8. –С. 21–24.

12¹² Пассов Е. И. Основы коммуникативной методики обучения иноязычному говорению. – Москва: Просвещение, 1989. – 277 с.

13¹³ Зимняя И. А. Психологические аспекты обучения говорению на иностранном языке. –Москва: МГУ, 1998. –268 с.

17¹⁷ Зимняя И.Н. Ключевые компетенции – новая парадигма результата образования // Ж.Высшее образование сегодня, №5. – Москва, 2003. – С.34-42.

18¹⁸ Ўзбек тилининг изоҳли луғати. 4–жилд. – Тошкент: Ўзбекистон миллий энциклопедияси давлат илмий нашриёти, 2008. -267-бет.

19¹⁹ Русча-ўзбекча луғат /ЎзССР Фанлар академияси А.С.Пушкин номли Тил ва адабиёт институти /1-том. . – Тошкент: Ўзбек Совет Энциклопедияси, 1983. – Б.456.

20²⁰Ўзбек тили фани бўйича узлуксиз мажбурий таълим тизимида битирувчиларнинг тайёргарлик даражасига қўйиладиган талаблар /Ўзбекистон Республикаси узлуксиз мажбурий таълим тизимининг Давлат таълим стандартлари. –Тошкент, 2013.(лойиҳа)